محمدحسین لباسچی - دانشیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
ابراهیم شریفی عاشورآبادی - دانشیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
مریم مکی زاده تفتی - دانش آموخته دکتری، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
سمانه اسدی صنم - استادیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
خلیل کریم زاده اصل - استادیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

به منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمی و کیفی سه گونه آویشن در شرایط دیم استان های تهران (دماوند)، کردستان و کرمانشاه آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه سال (۱۳۸۸، ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰) و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه (T. vulgaris L.، T.daenensis Celak. و T. kotschyanus Boiss. & Hohen.) و سه تراکم (۸، ۶ و ۴ بوته در مترمربع) بودند که به ترتیب در کرت های اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند. ویژگی های اندازه گیری شده شامل عملکرد ماده خشک اندام هوایی، بازده اسانس، عملکرد اسانس و ترکیب های موجود در اسانس بود. نتایج نشان داد که برهم کنش چهارگانه تراکم، گونه، سال و استان بر مقدار ماده خشک معنی دار بود که مقدار آن از ۷۵ تا ۵۱۷۲ کیلوگرم در هکتار در تیمار ها و سال های مختلف بدست آمد. بیشترین عملکرد ماده خشک در تراکم ۶ بوته در متر مربع گونه T. daenensis در سال سوم آزمایش در کرمانشاه مشاهده شد. بیشترین عملکرد اسانس در تراکم ۸ بوته در متر مربع گونه T. daenensis در سال دوم در کرمانشاه بدست آمد. بیشترین مقدار تیمول (۸۰.۳%) متعلق به گونه T.daenensis در دماوند و در تراکم متوسط در سال سوم آزمایش بود. در کل، ظرفیت بالای تولید T. daenensis در استان های مورد آزمایش، نشان از سازگاری و عملکرد اقتصادی این گونه بومی و باارزش داشت.

آویشن (Thymus), اسانس, تیمول, دیم, تراکم