فاطمه عباس پور - دانشجوی دکترا، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
حمیدرضا اصغری - دانشیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
پرویز رضوانی مقدم - استاد، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حمید عباس دخت - دانشیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
جواد شباهنگ - استادیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
عادل بیگ بابایی - استادیار، گروه شیمی فیزیک، پژوهشکده علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی، مشهد، ایران

به منظور بررسی تاثیر بیوچار بر صفات کمی سیاه دانه (Nigella sativa L.) در شرایط کم آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح ۱۰۰% (I۱)، ۷۰% (I۲) و ۴۰% (I۳) نیاز آبی و کرت های فرعی شامل فاکتور بیوچار در سه سطح شامل بدون بیوچار (B۱)، ۱۰ تن در هکتار بیوچار (B۲) و ۲۰ تن در هکتار بیوچار (B۳)؛ و کود شیمیایی در دو سطح شامل بدون مصرف کود (F۱) و مصرف کود (F۲) بود. نتایج نشان داد که مصرف۱۰ تن در هکتار بیوچار در مقایسه با مصرف۲۰ تن در هکتار، تعداد دانه در بوته و وزن دانه در بوته را به طور معنی داری افزایش داد. کاربرد کود شیمیایی بر کلیه صفات سیاه دانه بجز وزن هزاردانه معنی دار بود. با وجود معنی دار نبودن اثر ساده بیوچار بر عملکرد دانه و بیولوژیک، اثر متقابل آن با کود شیمیایی و نیاز آبی معنی دار شد. در استفاده همزمان ۱۰ تن در هکتار بیوچار به همراه کود شیمیایی و آبیاری براساس ۷۰% نیاز آبی (I۲B۲F۲)، بیشترین میزان افزایش عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک (به ترتیب با ۱۳۵۶ کیلوگرم در هکتار و ۵۷۷۶ کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. به این ترتیب کاربرد مقدار متعادلی از بیوچار به همراه کود شیمیایی به دلیل بهبود عناصر غذایی خاک و کاهش آبشویی نیتروژن، علاوه بر تاثیر بهینه بر عملکرد، میزان آب مصرفی در تولید سیاه دانه را نیز کاهش داد.

آبشویی, عملکرد دانه, کود شیمیایی, نیاز آبی