ارزیابی اثر زئولیت بر گیاه دارویی صبر زرد (Aloe barbadensis Miller.) رشد کرده در شرایط تنش کم آبی

صبر زرد (Aloe barbadensis Miller.) یکی از مهمترین و اقتصادی ترین گیاهان دارویی، در بسیاری از کشورهای دنیا می باشد. به منظور بررسی تاثیر تنش کم آبی و کاربرد زئولیت بر کاهش اثرات تنش کم آبی گیاه صبر زرد آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. گیاهان در سه مرحله ۹۰، ۱۸۰ و ۲۷۰ روز پس از اعمال تیمارها برداشت شدند. در شدت های بالای تنش کم آبی وزن تر برگ، وزن تر ژل و رشد گیاه کاهش یافت، اما ترکیب های بیوشیمیایی افزایش پیدا کردند. نتایج آزمایش نشان داد بیشترین تعداد برگ و پاجوش تولید شده توسط هر گیاه به ترتیب در رژیم آبیاری ۲۰% و ۴۰% تخلیه رطوبت با کاربرد ۸ گرم زئولیت بدست آمد. به طوری که بیشترین مقدار وزن تر برگ و ژل در رژیم آبیاری ۶۰% ظرفیت زراعی با کاربرد ۸ گرم زئولیت به ترتیب ۶۲۴.۱۳ و ۳۹۷.۱۷ گرم، ۲۷۰ روز پس از اعمال تیمارها بدست آمد. بیشترین میزان کارآیی مصرف آب در تیمار ۴۰% ظرفیت آبیاری با کاربرد ۸ گرم زئولیت و حداقل کارآیی مصرف آب در تیمار ۸۰% ظرفیت آبیاری بدون کاربرد زئولیت حاصل شد. بیشترین و کمترین درصد آلوئین به ترتیب ۲۳.۴۸% و ۱۰.۸۰% در رژیم آبیاری ۸۰% تخلیه ظرفیت زراعی و عدم کاربرد زئولیت ۹۰ روز بعد از اعمال تیمارها و ۴۰% تخلیه رطوبت ظرفیت زراعی با کاربرد ۴ گرم زئولیت ۱۸۰ روز پس از اعمال تیمارها بدست آمد. همچنین بیشترین میزان فروکتوز ۲۳۴.۷۱ و گلوکز ۷۹.۸۳ میلی گرم در هر گرم وزن خشک در تیمار ۲۰% ظرفیت آبیاری بدون کاربرد زئولیت بدست آمد. با افزایش شدت تنش کم آبی تجمع پرولین در برگ های گیاه در مقایسه با تیمار بدون تنش افزایش پیدا کرد و بیشترین میزان در تیمار ۴۰% رطوبت ظرفیت زراعی بدون کاربرد زئولیت ۹۰ روز پس از اعمال تیمارها بدست آمد. بنابراین از نتایج این آزمایش می توان استنباط کرد که استفاده از زئولیت می تواند با افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت خاک باعث بهبود رشد و عملکرد گیاه شده و اثرات منفی تنش کم آبی را در گیاه صبر زرد کاهش دهد. همچنین تحت تنش کم آبی در سطوح معین با تنظیم فشار اسمزی، منجر به افزایش کارآیی مصرف آب و ترکیب های بیوشیمیایی در این گیاه شد.

Keywords:

آلوئین , صبرزرد (Aloe barbadensis Miller.) , زئولیت , تنش کم آبی , عملکرد , ترکیب های بیوشیمیایی