محمود دژم - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فسا، فارس، ایران
رضا عطاالهی - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته شناسایی و مبارزه با علفهای هرز، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فسا، فارس، ایران
صدیقه سادات خالقی - دانشجوی دکترای علوم باغبانی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

سالانه مقادیر بسیار زیادی علف کش شیمیایی برای کنترل علف های هرز در جهان مورد استفاده قرار می گیرد. مشکلات ناشی از استفاده از این علف کش ها سبب جستجوی راه هایی مناسب تر برای مدیریت علف های هرز گردیده است. برخی گیاهان ازجمله گیاه اکالیپتوس دارای خاصیت دگرآسیبی هستند که می توانند برای مدیریت علف های هرز در تولید علف کش های طبیعی مورد استفاده قرار گیرند. بر این اساس، این پژوهش به منظور استفاده از عصاره های برگ اکالیپتوس (Eucalyptus globules Labill.) در کنترل علف هرز عروسک پشت پرده (Physalis alkekengi L.) انجام شد. در این آزمایش از ۵ نوع حلال آب، متانول، استون، اتیل استات و بنزن برای عصاره گیری استفاده شد و تاثیر هر عصاره در ۵ غلظت ۰، ۱.۲۵، ۲.۵، ۵ و ۱۰ گرم در لیتر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد در تمام عصاره ها با افزایش غلظت عصاره، شدت بازدارندگی از جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه بیشتر شد. از میان عصاره ها، عصاره های متانولی و بنزنی بیشترین اثر دگرآسیبی و عصاره های آبی و استونی کمترین اثر را داشتند. طبق نتایج، عصاره متانولی دارای اثر بازدارندگی شدیدی بر جوانه زنی و رشد گیاهچه علف هرز عروسک پشت پرده بود. به طوری که کمترین درصد جوانه زنی (۵۴.۳۳%) و کندترین سرعت جوانه زنی (۱.۲۴ جوانه در روز) مربوط به عصاره متانولی بود. بنابراین امکان استفاده از عصاره متانولی با غلظت های ۵ و ۱۰ گرم در لیتر در کنترل علف هرز عروسک پشت پرده وجود دارد. عصاره بنزنی نیز در غلظت های بالا اگرچه اثر بازدارندگی شدیدی بر جوانه زنی نداشت اما به شدت در کاهش رشد گیاهچه موثر بود که می تواند در برنامه مدیریت طبیعی کنترل علف هرز عروسک پشت پرده مورد توجه قرار گیرد.

دگرآسیبی, اکالیپتوس (Eucalyptus globules Labill.), علف هرز, عروسک پشت پرده (Physalis alkekengi L.), جوانه زنی, رشد