سید محمد دبیری - دانش آموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
محمد مجدی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
بهمن بهرام نژاد - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

ژن ۱-دئوکسی-دی-زایلوز ۵-فسفات سنتاز و ژن چند عملکردی GLIP (TcGLIP) دو ژن کلیدی در مسیر بیوسنتزی "پیرترین ها" می باشند که دارای خاصیت حشره کشی می باشند. ژن DXS در مسیر MEP با استفاده از پیروات و گلیسر آلدهید ۳-فسفات باعث تولید ۱-دئوکسی-دی-زایلوز ۵-فسفات می گردد و ژن TcGLIP نیز در انتهای مسیر بیوسنتزی دخالت می کند و مولکول های کریزانتمیل کوآ (Chrysanthemyl CoA) و پیرترلون (Pyrethrolone) توسط دو مسیر MEP و لیپوکسی ژناز را به یکدیگر متصل می کند و باعث تولید پیرترین نوع ۱ می شود. با توجه به اهمیت بالای پیرترین ها، بررسی و شناخت بیشتر این متابولیت ها حائز اهمیت می باشد. هدف از این مطالعه، جداسازی ژن DXS در گیاه پیرتروم (Chrysanthemum cinerariaefolium Vis.) از خانواده گل ستاره ای ها و بررسی بیان دو ژن DXS و TcGLIP تحت تیمار متیل جاسمونات بود. در این تحقیق ابتدا توالی های نوکلئوتیدی ژن ۱-دئوکسی-دی-زایلوز ۵-فسفات سنتاز گونه های گیاهی مختلف از پایگاه اطلاعاتی NCBI دریافت شد و بعد توالی های دریافت شده توسط نرم افزار تحت وب ClustalW هم ردیف شدند. از هم ردیف سازی توالی های بدست آمده برای این توالی در گیاه پیرتروم آغازگرهای ویژه طراحی و سنتز شد. نتایج واکنش زنجیره ای پلیمراز و نتایج توالی یابی محصول آن و مشاهده باند با طول bp۷۱۵ نشان داد که آغازگرهای اختصاصی طراحی شده برای جداسازی ژن DXS کارایی لازم را دارند. همچنین بررسی بیان این دو ژن تحت تیمار متیل جاسمونات، القای بیان این ژن ها را تحت تاثیر متیل جاسمونات در مرحله گیاهچه ای نشان داد که نشان می دهد که متیل جاسمونات می تواند به عنوان یک الیسیتور مناسب برای افزایش میزان تولید پیرترین ها بکار گرفته شود.

۱-دئوکسی-دی-زایلوز ۵-فسفات سنتاز, پیرتروم, ژن چند عملکردی TcGLIP, جداسازی ژن, متیل جاسمونات