محمداقبال قبادی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
ساناز فتاحی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

گیاهان برای دستیابی به رشد و عملکرد مناسب در شرایط تنش رطوبتی (دیم تا نیمه آبی) نیاز به تراکم کشت مطلوب دارند. به منظور بررسی تاثیر رژیم آبیاری و تراکم بوته بر خصوصیات رشد، عملکرد و درصد روغن گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.) آزمایشی در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طراحی شد. کرت های اصلی شامل زمان آبیاری (بدون آبیاری (دیم)، آبیاری در مرحله ساقه رفتن، آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی و آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی + پرشدن دانه) و کرت های فرعی شامل تراکم بوته (۱۰، ۳۰، ۵۰ و ۷۰ بوته در مترمربع) بودند. نتایج این مطالعه نشان داد که اثر زمان آبیاری و تراکم بر عملکرد زیست توده، عملکرد دانه، تعداد دانه در چتر و وزن هزاردانه معنی دار شد. بیشترین عملکرد زیست توده (در دو بار آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی و تراکم ۵۰ بوته در مترمربع) و عملکرد دانه (در سه بار آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی + پرشدن دانه با تراکم ۳۰ بوته در مترمربع) به ترتیب با ۹/۵۴۲ و ۲/۲۴۶ گرم در مترمربع بدست آمد. بیشترین تاثیر زمان آبیاری بر تعداد دانه در چتر (۴۵% افزایش نسبت به شرایط دیم) و بیشترین تاثیر تراکم بوته بر تعداد چتر در بوته (۷/۴۴% کاهش ۱۰ بوته نسبت به ۷۰ بوته در مترمربع) بدست آمد. در این آزمایش درصد روغن تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت. به طور کلی، این مطالعه نشان داد که گیاه گشنیز در شرایط دیم دارای عملکرد مناسبی بوده و با افزایش هر دور آبیاری حدود ۱۶% بر عملکرد دانه اضافه شده است.

گشنیز (Coriandrum sativum L.), رژیم آبیاری, خصوصیات مرفولوژیکی, عملکرد دانه