رودخانه ها و آبراهه ها سیستم هایی کاملا پویا بوده و موقعیت، شکل و دیگر مشخصه های مورفولوژیکی آنها به طور پیوسته و در طول زمان تغییر می کند. این تغییرات در اثر عوامل طبیعی جزو رفتار رودخانه در حالت معمول است. از طرفی گاهی دخالت فعالیت های انسانی از قبیل احداث سازه های مهندسی رودخانه، تغییر کاربری اراضی در نزدیکی و یا داخل حریم رودخانه، فعالیت های معدن کاری و معدن کاوی موجب تسریع تغییرات شکل بستر رودها در مدت زمان کم، به صورت غیر طبیعی و مخرب می شود. اثرات نامطلوب برداشت های بی رویه علاوه بر زمان دوره برداشت به دوره های زمان طولانی حتی پس از خاتمه عملیات بهره برداری و نیز مکان های بالادست و پایین دست محدوده برداشت منتهی می گردد، لذا ضرورت انجام مطالعات مربوط به امکان سنجی برداشت شن و ماسه از رودخانه ها به صورت موردی و در هر محل از لحاظ مورفولوژیکی و زیست محیطی در کنار مطالعات فنی کاملا ضروری می باشد. در این پژوهش پیامدهای برداشت شن و ماسه بر مورفولوژی رودخانه ده بالا در استان کرمان با استفاده از روش مقایسه زمانی- مکانی، مورد بررسی قرار گرفته است. جهت مقایسه زمانی از عکس های هوایی و جهت مقایسه مکانی، با توجه به مکان قرارگیری معادن طول رودخانه به چهار بازه تقسیم و پارامترهای هندسی رودخانه مانند طول موج، ضریب خمیدگی، شعاع نسبی و زاویه مرکزی برای بررسی تغییرات، اندازه گیری شد. تغییرات زاویه مرکزی نشان دهنده افزایش پیچان رودی شدن از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۴ می باشد. بر اساس شاخص ضریب خمیدگی میزان خمیدگی رودخانه در طول این دوره افزایش داشته است. افزایش طول موج و طول دره در این دوره نشان از افزایش قدرت مانور رودخانه دارد. کاهش زاویه مرکزی از سال ۱۳۶۷ تا سال ۱۳۸۴ نشان از تحت فشار قرار گرفتن رودخانه و متعاقبا افزایش ناپایداری، توسعه و گسترش فرسایش کناری می باشد. عرض بستر دارای بیشترین تغییرات نسبت به سایر پارامترها می باشد. بر اساس این مطالعات مشخص گردید بازه دو افزایش عرض بستر بیشتری داشته که می تواند به علت قرار گیری معادن در این بازه و برداشت مستقیم از مسیر رودخانه باشد. در مجموع میزان تغییرات مورفولوژی رودخانه اندک بوده که به علت وجود شن و ماسه زیاد می باشد و بر این اساس اثرات برداشت مصالح کوتاه مدت می باشد، اما به علت روند کاهشی بارش و متعاقبا کاهش آورد رسوبی لزوم احتیاط بیشتر در میزان برداشت شن و ماسه ضروری می باشد.