رویکردهای کلامی و تحول آفرینی آن در مدرسه حله

چکیده تاریخ کلام امامیه در مسیر رشد و تعالی خود تاکنون مدارسی را پشت سر نهاده که هرکدام نقش تحول آفرینی در بالندگی اندیشه کلامی امامیه داشته اند. در دو مدرسه نخستین مدینه و کوفه، همه باورها و بن مایه های اعتقادی شیعه، تکوین، تبیین و تدوین یافت. سپس مدرسه قم و بغداد، میراث پیشین را با دو رویکرد متفاوت مدون کرد و انتقال داد. بعد از افول مدرسه قم و بغداد، یکی از مدارس سترگ شیعه که از لحاظ جامعیت، تنوع و نوآوری، از مدارس سرآمد امامیه شد، مدرسه حله بود؛ مدرسه ای که علاوه بر ایجاد تحول در دیگر علوم و فنون اسلامی، خاستگاه تحولات بسیاری با رویکردهای متفاوت در اندیشه کلامی شیعه گردید. رویکردی که در این مدرسه بیشتر به آن توجه می شد، رویکرد فلسفی- کلامی بود؛ دیگر رویکردها یا مغفول واقع شدند یا در حاشیه رویکرد غالب به چشم نیامدند. از این رو در این جستار از روند شکل گیری رویکردهای کلامی مختلف در مدرسه حله و نقش آنها در تحول کلام امامیه گزارش می دهیم و زوایای مجهول این مدرسه کلامی را بازنمایی می کنیم.    

Keywords:

مدارس کلامی امامیه , مدرسه حله , رویکردهای کلامی , تحولات کلامی , متکلمین حله