سهراب اسلامی - دانش آموخته دکتری تاریخ و تمدن اسلامی و مدرس گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین
حسین خسروی - استادیار گروه معارف، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین

اهالی مغرب پس از وقوع فتح اسلامی، مذهب مالکی را برگزیدند و بر اساس آن عمل کردند. به همین دلیل مجالی برای رشد و گسترش سایر مذاهب ایجاد نشد؛ اما منابع تاریخی حاکی از آن است که تشیع در میان اهالی مغرب، به خصوص بربرها، رسوخ کرد؛ چراکه آنها اهل بیت (ع) و علویان را تنها ملجا آرزوها و حقوق خود می دانستند. وانگهی استبداد سیاسی و فکری امویان و عباسیان مانع از فعالیت امامان شیعه و علویان نشد و آنها از راه های مختلف درصدد تبلیغ تشیع در مغرب برآمدند. بنابراین، نفوذ تشیع در مغرب، به زمان هایی قبل از قیام ادریسیان (۱۷۲-۳۷۵ ه.ق.) و فاطمیان (۲۹۷-۵۶۷ ه.ق.) باز می گردد. تشیع به سه شیوه یعنی از طریق بربرهای دوستدار اهل بیت (ع)، داعیان امام صادق (ع) و علویان، به مغرب راه یافت و گسترش سریع دعوت فاطمیان در افریقیه و مغرب، حکایت از نفوذ تشیع و آشنایی مغربیان با عقاید و افکار تشیع دارد. بررسی زمینه ها و راه های ورود تشیع به مغرب موضوع این نوشتار است که با استناد به منابع تاریخی و به شیوه توصیفی- تحلیلی و روش کتاب خانه ای بدان پرداخته خواهد شد.

تشیع, مغرب, علویان, بربر, مالکی