علی آقانوری - دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب
محسن فتاحی اردکانی - دانشجوی دکتری شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب

بررسی تاریخ تحولات دولت صفویه از مباحث مهم و مطرح در تاریخ تحولات ایران است. عده ای صوفی منش و قزلباش در تاریخ این مرزوبوم مجال ظهور و بروز پیدا کردند و حکومتی را بنیان نهادند که فقهای شیعه در اصل تاسیس آن نقشی نداشتند. با این همه درگذر زمان فقیهان شیعی نقش های کلیدی را به عهده گرفتند و مذهب تشیع را با رویکرد فقهی و کلامی رسمیت بخشیدند. فرایند و چگونگی رسمیت بخشیدن به مذهب تشیع به عنوان مذهب رسمی کشور، از همان ابتدای تشکیل حکومت به عنوان مهم ترین ویژگی های حکومت صفویان با قدمتی بیش از دویست سال از ظهور شاه اسماعیل اول(۹۰۷-۹۳۰قمری) تا آخرین پادشاه آنها یعنی شاه سلطان حسین (۱۱۰۵-۱۱۳۵ قمری) از جمله مباحث مهم و درخور توجه عصرصفوی است که پژوهش درباره آن ضروری می نماید. مهم بررسی علل و سیر تحولات چنین رویدادی است که یک به یک دست در دست هم داده و بستر لازم را برای گذر از تصوف به تشیع فراهم می سازد. نوشتار حاضر تحقیقی است به روش کتابخانه ای و مطالعه اسنادی که به بررسی برخی از علل سیاسی و اجتماعی و فکری این رویداد پرداخته است.

تشیع, تصوف, صفویه, قزلباش, آناتولی, ارتباط شیعه با تصوف, فرایند انحطاط صوفیان