موفقیت های کشاورزی مولکولی (Molecular farming) در ایران

با بهره گیری از تکنولوژی زراعت ملکولی (Molecular farming) توانسته ایم گیاهان را به عنوان بیوراکتور، برای تولید پروتئین های نوترکیب ارزان، با ارزش افزوده بالا تبدیل کنیم. این تکنولوژی موفقیت هایی در زمینه تجاری سازی چند محصول اولیه بدست آورده و محصولات نوترکیب متعدد دیگری فازهای نهایی تولید را می گذرانند. طی ده سال گذشته بیش از ۱۰۰ پروتئین نوترکیب در گیاهان تراریخت تولید شده و یا در حال تولید می باشد. گیاهان دارای مزایای زیادی نسبت به سایر سیستم های بیانی، بویژه از نظر اقتصادی، ایمنی، عملیات اجرایی و تولید می باشند. اما به هر حال مشکلاتی هم در پیش رو جهت استفاده از گیاهان به عنوان رآکتورهای زیستی وجود دارد که باید بر طرف شوند. از جمله این عوامل مهم: کیفیت محصول نهایی، تخلیص و فرآوری ماکرومولکول های دارویی مشتق شده از گیاهان و همچنین ایمنی زیستی می باشد. در این مطالعه سعی خواهد شد علاوه بر مرور کشاورزی مولکولی در جهان، به مواردی از موفقیت های حاصل شده در این زمینه در ایران اشاره گردد. طی بیش از ۸ سال تحقیق در زمینه کشاورزی ملکولی در ایران به ویژه در دانشگاه تربیت مدرس، می توان به بخشی از این موفقیت ها اشاره نمود: ۱- تولید آنتی بادی تک دومینی VHH در گیاهان توتون و کلزا ۲- تولید پروتئین نوترکیب tPA در توتون ۳- بیان ژن اینترفرون گامای انسانی در کلزا و توتون ۴- انتقال ژن لوسیفراز کرم شبتاب به کلزا، توتون، بنفشه آقریقایی و ... مواردی از موفقیت های حاصل است. پروژه های ارزشمند دیگری در زمینه انتقال ژن به کلروپلاست گیاهان مانند توتون و کاهو در حال اجرا است که بحمدا... به موفقیتهای اولیه خوبی رسیده است. در پروژه انتقال ژن پروانسولین به کلروپلاست، پس از تهیه سازه کلروپلاستی حاوی ژن پروانسولین، با استفاده از روش بیولستیک ژن هدف به کلروپلاست گیاه توتون منتقل گردید. سلولهای تراریخت روی محیط اسپکتینومایسین باززایی و گیاه کامل بدست آمد. گیاهان حاصله با استفاده از آغازگرهای اختصاصی و روش PCR بررسی شدند که اکثر گیاهان تراریخت بودند.

Keywords:

کشاورزی مولکولی , گیاهان تراریخت , پروتئین های نوترکیب , بیوراکتور