امیرحسین منصوری نوری - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
مسعود زین العابدین - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
علی قنواتی - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
عین الله خادمی - استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

پژوهش حاضر به دنبال پاسخ گویی به این پرسش اصلی که: «فخر رازی چه نوع رابطه ای را بین ذات و صفات الهی معرفی می-نماید؟» شکل گرفته است، علت انتخاب فخر رازی نگاه غیر خطی او و پرداختن و احیانا تمایل او به نظریات رقیب است. یافته های پژوهش عبارتند از این که: فخر رازی با فروکاست اغلب مباحث مربوط به صفات به مباحث لفظی، سعی بر این دارد که نزاع های کلامی را به حداقل برساند، اما او بر این نظریه خود استوار نمانده و مباحث وجودشناسانه رابطه صفات و ذات را مورد بررسی قرار می دهد، بررسی نظرات وجودشناسانه فخر به این نتیجه رسید که او وجود صفات را از رهگذر مخدوش کردن دلایل نفی صفات اثبات می نماید، هرچند که فخر در استناد نفی صفات به گونه ای مغالطه آمیز سخن می گوید و خود نیز به نوعی در جرگه ی منکرین صفات -اما با توجیهی متفاوت –است. در ادامه رابطه صفات و ذات الهی را با اشاره و گاه تصریح به عینیت صفات با ذات پیش می برد، هرچند که نمی توان او را مدافع نظریه ی عینیت دانست اما از جهت تحلیل تغییر مواضع کلامی او و انصاف او در پذیرش مواردی که ادله را کافی می داند، قابل تامل و مفید خواهد بود.

عینیت صفات الهی, غیریت صفات حق تعالی, قیام به ذات, فخر رازی