علی کیالاشکی - استادیار گروه جنگلداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نوشهر
سعید شعبانی - دانشجوی دکتری رشته مهندسی منابع طبیعی – جنگلداری، دانشگاه تربیت مدر

حفظ، گسترش و نداوم تنوع زیستی یکی از مولفههای توسعه پایدار در اکوسیستمهای جنگلی میباشد. خشکهدارها نقش مهمی در تنوع زیستی جنگلها بر عهده دارند. مطالعه حاضر به بررسی تنوع زیستی گونههای چوبی در اطراف خشکهدارهای افتاده در جنگلهای لیرهسر تنکابن با وسعت 98 هکتار پرداخته است. بدین منظور از ترانسکتهای نواری با عرض 10 متر و فاصله بین ترانسکتی 50 متر استفاده و کلیه خشکهدارهای افتاده، در مسیر شناسایی و ثبت شد. خشکهدارها بر حسب میزان پوسیدگی در یکی از چهار کلاس خشکهدار تازه، شروع پوسیدگی، پوسیدگی پیشرفته و پوسیدگی کامل قرار گرفتند. به منظور بررسی گونه های چوبی قطعات نمونهای به موازات تنه خشکهدارها و با عرض 2 متر استقرار یافتند و تعداد پایههای هر گونه چوبی به تفکیک یادداشت شد. بررسی تنوع زیستی با شاخصهای تنوع گونهای سیمپسون، غنای گونهای مارگالف و یکنواختی گونهای پیت انجام شد. مجموعا 5 گونه خشکهدار (راش، بلوط، افرا، توسکا و ممرز) و 15 گونه چوبی در منطقه شناسایی شد. مطابق نتایج نوع گونه خشکهدار و میزان پوسیدگی بر شاخصهای تنوع زیستی تاثیر معنیداری بر جای گذاشتند. بر این اساس گونههای توسکا و ممرز بیشترین و گونههای راش و بلوط کمترین میزان تنوع و غنا را در اطراف خود نشان دادند. یکنواختی گونهای در اطراف خشکه- دارهای راش و بلوط بیشترین بود. با افزایش میزان پوسیدگی نیز تنوع و غنا افزایش یافته بود، اما میزان یکنواختی تغییر معنی داری نداشت.

توسعه پایدار، تنوع زیستی، خشکهدار افتاده، ترانسکت