علی ناظمیان فرد - دانشگاه فردوسی مشهد

سیاهی جامه ها و پرچم های عباسیان در دوران نهضت و نظام، موجب اشتهار آنها به مسوده شد و به تبع آن، مبلغان و کارگزاران فرهنگی آنها این اندیشه را در تاریخ نگاری اسلامی مطرح ساختند که رنگ یاد شده، مختص خاندان عباسی و هواداران آنها بوده است. پرسش کانونی این مقاله این است که «برگرفتن رنگ سیاه از جانب عباسیان، معطوف به کدام هدف بود؟» این مقاله می کوشد با رویکردی توصیفی تحلیلی، نشان دهد که عباسیان در دوره نهضت، به بهانه ی سیاهپوشی در عزای شهیدان آل محمد، از رنگ سیاه به مثابه ابزار تحریک عواطف شیعیان و علویان با هدف جذب آنها در مبارزه با امویان استفاده کردند؛ اما در دوره ی نظام، با ادعای تاسی به رنگ پرچم پیامبر، خوش یمنی رنگ سیاه برای خاندان عبدالمطلب، و تکیه بر روایت نجات بخشی از شرق، کوشیدند از این رنگ، به منزله ی ابزاری برای کسب مشروعیت سیاسی بهره بگیرند.

Keywords: Abbasids, Alids, Black Color, Institution, Ma’mun, Mansur, Movement., واژگان کلیدی: رنگ سیاه, عباسیان, علویان, مامون, منصور.