حمزه جعفری سرابی - Agriculture Faculty, Lorestan University, Khorramabad, I.R. Iran
بابک پیله ور - Department of Forestry, Agriculture Faculty, Lorestan University, Khorramabad, I.R. Iran
کامبیز ابراری واجاری - Department of Forestry, Agriculture Faculty, Lorestan University, Khorramabad, I.R. Iran
سید محمد واعظ موسوی - Faculty of Forest Science, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, I.R. Iran

    گونه­ های درختی از مهم­ ترین عوامل تاثیرگذار بر ویژگی­های خاک از طریق تولید لاشریزه بوده و نقش اساسی در چرخه کربن و آزاد­سازی عناصر غذایی خاک دارند. پژوهش حاضر به بررسی تغییرات ترسیب کربن و برخی ویژگی­های خاک در تیپ­های جنگلی زاگرس میانی، جنگل­های استان لرستان، در ارتباط با گونه های درختی غالب منطقه می ­پردازد. در مطالعه حاضر برخی از ویژگی­های زیستی درختان در تیپ­های جنگلی بلوط ایرانی، دارمازو و گلابی وحشی با استفاده از ۲۴ قطعه ­نمونه ۵۰۰ متر مربعی تصادفی (۲۵×۲۰ متر) اندازه ­گیری شد. همچنین خاک زیراشکوب تیپ­های مورد مطالعه با استفاده از ۴۸ نمونه ترکیبی از عمق­های ۱۰-۰ و ۳۰-۱۰ سانتی­متری برداشت شد. پس از اندازه­ گیری متغیرهای مورد مطالعه، مقایسه آماری میانگین متغیرهای جنگل ­شناسی، خاکی و ترسیب کربن در تیپ های جنگلی با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه انجام گرفت. نتایج نشان داد که تیپ­های جنگلی مورد مطالعه بدون اختلاف معنی­ دار در مقادیر درصد تاج پوشش، دارای اختلاف معنی ­داری در پارامترهای ارتفاع تاج­ پوشش و تراکم بودند. تیپ­ های جنگلی ضمن اختلاف معنی­ دار در مقادیر ترسیب کربن، بافت، نیتروژن، کربن آلی، نسبت کربن به نیتروژن، پتاسیم، pH و رطوبت اشباع عمق اول، فاقد اختلاف در مقادیر آهک، هدایت الکتریکی، کلسیم، وزن مخصوص ظاهری و رطوبت اشباع عمق دوم بودند. بدین­ معنی که بیشترین میزان رس، سیلت و pH خاک در تیپ ­های جنگلی گلابی وحشی و بلوط دارمازو و بیشترین مقادیر ترسیب کربن، شن، پتاسیم، نیتروژن، کربن آلی و رطوبت اشباع عمق اول در خاک جنگلی بلوط ایرانی مشاهده شد. در این رابطه ارتفاع تاج­پوشش مهمترین متغیری بود که با ترسیب کربن، نیتروژن، کربن آلی، پتاسیم، pH و رطوبت اشباع خاک همبستگی نشان داد. به­ طور­کلی نتایج نشان می­ دهد که تغییرات ترسیب کربن و عناصر غذایی خاک در تیپ ­های جنگلی مورد مطالعه بیشتر تحت ­تاثیر نوع تیپ جنگلی و ارتفاع تاج­پوشش قرار می­ گیرد. لذا پیشنهاد می­ شود در مطالعات سنجش از دور جهت برآورد ترسیب کربن خاک جنگل­ های زاگرس از داده ­های لیدار که قابلیت اندازه ­گیری ارتفاع تاج­ پوشش را دارند استفاده شود.

Forest type, Oak, Soil carbon sequestration, Soil physiochemical properties, بلوط, ترسیب کربن خاک, تیپ جنگلی, ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک