نرگس کاردگر - Faculty of Forest Sciences, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
رامین رحمانی - Faculty of Forest Sciences, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
حبیب زارع - Nowshahr Botanical Garden, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
سمیه قربانی - Academic Center for Education, Culture and Research, Tehran, Iran

درختان مهم ترین عناصر زیستی در بوم سازگان های جنگل محسوب می شوند. تغییرپذیری ترکیب گونه های درختی که در جنگل راش می رویند، از یک سو تیپ های مختلف جنگل راش را تشکیل می دهد و از سوی دیگر به سبب قرار داشتن درختان در اشکوب برین در تنوع گونه ای گیاهان کف جنگل تاثیر قابل توجهی دارد. در این پژوهش، تیپ های یک جنگل راش شناسایی و تاثیر آن ها در تنوع گونه ای گیاهان کف جنگل مقایسه و ارزیابی شد. آماربرداری در سطح ۱۶ هکتار به صورت صد درصد، برای دو اشکوب درختی و گیاهان کف جنگل انجام شد. تیپ های جنگلی براساس رویه زمینی گونه های درختی و با استفاده از روش سنتز جدولی تعیین شدند. تنوع گونه ای با استفاده از شاخص های غنا، شانون-وینر، اعداد هیل (N۱ و N۲) و اصلاح شده هیل (E۵)، سیمپسون و یکنواختی با استفاده از شاخص های سیمپسون، کامارگو، اسمیت و ویلسون و اصلاح شده نی محاسبه شدند. تحلیل واریانس نشان داد که تاثیر تیپ های جنگلی در شاخص های تنوع گونه ای گیاهان معنی دار است. تفاوت تیپ های جنگلی از نظر شاخص های یکنواختی معنی دار نشد. نتایج مقایسه میانگین شاخص ها نشان داد که میزان شاخص های تنوع درختی در تیپ های راش-توسکا و راش-پلت مشابه بودند. حضور توسکا و پلت که جزو گونه های پیشاهنگ هستند سبب شد تا در تیپ های راش- توسکا و راش-پلت شرایط مشابهی برای کاهش غالبیت راش و افزایش تنوع گونه ای درختان فراهم شود. در حالی که در اشکوب گیاهان کف جنگل، میزان شاخص های تنوع در تیپ راش-پلت بیشترین و در تیپ راش-توسکا کمترین بود. پلت و توسکا به دلیل سرشت بوم شناختی متفاوت، شرایط محیط جنگل را تغییر دادند و موجب تغییرپذیری تنوع گونه ای گیاهان کف جنگل شدند. این یافته ها در ارزیابی پایداری بوم سازگان جنگل، مقایسه مراحل تحولی جنگل و نیز شناسایی مناطق پرتنوع که باید تحت مدیریت حفاظتی قرار گیرند، کاربرد دارد.    

Forest floor plants, Forest type, Species diversity, Sustainable indicator, Tree layer, اشکوب درختی, تنوع گونه ای, تیپ جنگل, شاخص پایداری, گیاهان کف جنگل