اسماعیل شیدای کرکج - Department of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Urmia University
سجاد قنبری - Department of Forestry, Ahar Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Tabriz, Iran

     یکی از اهداف مهم مدیریت منابع طبیعی، حفظ تنوع گیاهی در بوم­ سازگان می ­باشد. به ­طوری که رویشگاه­ ها از حاصلخیزی و پایداری بوم ­شناختی بیشتری در برابر تغییرات برخوردار شوند. شاخص­ های تنوع مختلفی برای بررسی وضعیت تنوع گونه ­ای بوم­ سامانه ­های طبیعی ارائه گردیده­ است. یکی از این شاخص­ ها، استفاده از مدل ­های تجربی توزیع فراوانی است که هر کدام از این مدل ­ها بیانگر میزان پایداری و سلامت جوامع گیاهی می­ باشد. این تحقیق در مراتع مشجر منطقه گوره­ دره گچی­ قران در ۲۰ کیلومتری جنوب شهر اهر به­ منظور آگاهی از میزان تخریب و پایداری جوامع گیاهی موجود در دو طبقه ارتفاعی صورت پذیرفت. بدین منظور، در دو طبقه ارتفاعی پایین­تر و بالاتر از ۱۸۰۰ متر از سطح دریا اقدام به مستقر نمودن ۵۰ قطعه نمونه شد. در داخل قطعه نمونه ­ها، تعداد و درصد گونه ­های درختچه­ ای و درختی داخل قطعه نمونه ­ها برداشت شد. از شاخص­های پارامتریک شامل منحنی درجه­ بندی تنوع و مدل ­های توزیع فراوانی (عصای شکسته، لوگ­نرمال، سری لگاریتمی و سری هندسی) جهت بررسی گرافیکی تنوع گیاهی و میزان برازش آن­ها با مدل ­های تجربی مبین پایداری جوامع گیاهی استفاده شد. نتایج نشان داد که با بررسی میزان برازش داده ­های فراوانی گونه توسط استفاده آزمون برازش توزیع کای­اسکور، جامعه گیاهی هر دو طبقه ارتفاعی از مدل سری لگاریتمی در سطح پنج درصد تبعیت می­ کند. از آنجا که مدل سری لگاریتمی بیانگر جوامع ناپایدار است و جامعه گیاهی، تعداد گونه نسبتا کمی دارد لذا می ­توان احتمال داد که این دو رویشگاه از لحاظ تنوع گونه­ ای و پایداری در سطح پایینی قرار گرفته­ اند. هر دو طبقه ارتفاعی با مدل سری هندسی برازش معنی ­دار در سطح پنج درصد داشت. بر طبق نتایج، طبقه پایین ارتفاعی دارای تنوع کمتری نسبت به طبقات ارتفاعی بالا بود. بنابراین پیشنهاد می ­شود تا حد امکان فشار دام بر مراتع توسط روستاها و عشایر محلی با ایجاد معیشت­ های جایگزین کمتر شود.  

Sustainability, Species Diversity, Altitude Classes, Woodlands Rangelands, پایداری, تنوع گونه ای, طبقات ارتفاعی, مراتع مشجر