بررسی پدیده زوال بلوط در درختان با ابعاد تاج مختلف در جنگل های زاگرس میانی (مطالعه موردی: ایلام)

     یکی از مهم­ترین عواملی که در تخریب و تغییر وضعیت جنگل­های ناحیه رویشی زاگرس نقش چشم­گیری دارد، پدیده­ی زوال بلوط است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر سطح تاج درختان بر وضعیت خشکیدگی درختان بلوط در جنگل­های شهرستان سرابله (در استان ایلام) است. جهت بررسی روند خشکیدگی بلوط، از قطعات نمونه دائم استفاده شد. آماربرداری به روش تصادفی منظم با شبکه آماربرداری به ابعاد ۲۰۰×۱۵۰ متر و  قطعات نمونه ۱۰ آری مستطیل شکل اجرا شد و ۸۰ قطعه نمونه برداشت شد (در ۱۲۰ هکتار منطقه مورد پژوهش). در هر قطعه نمونه اطلاعات شامل قطر بزرگ و کوچک تاج وضعیت خشکیدگی تاج درختان بلوط در پنج کلاسه برداشت شد. خشکیدگی تاج درختان بلوط به پنج کلاسه (خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم، سالم) تقسیم ­بندی شد. آماربرداری در دوره ترتیب در سال­های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۳ انجام شد. جهت بررسی تاثیر سطح تاج درختان بر روند وضعیت خشکیدگی درختان بلوط، از طبقات سطح تاج سه متر مربعی استفاده شد. از آزمون من وینتنی جهت مقایسه وضعیت خشکیدگی در دو دوره آماربرداری استفاده شد. نتایج نشان داد که در سال ۱۳۹۱ درصد درختان دارای خشکیدگی خیلی زیاد و زیاد (مجموع دو کلاسه)، ۶/۱۳ درصد بود و درصد درختان با خشکیدگی خیلی زیاد و زیاد در سال ۱۳۹۳ به ۴/۲۵ درصد افزایش یافته و  در کل درصد درختان با خشکیدگی خیلی زیاد و زیاد ۸/۱۱ درصد افزایش یافته است. نتایج نشان داد که تغییرات درصد درختان در کلاسه ­های خشکیدگی معنی­ دار است. نتایج مقایسه وضعیت خشکیدگی درختان در کلاسه ­های سطح تاج  نشان داد که بیشترین مقدار خشکیدگی درختان در سطح تاج دو متر مربعی و بیشترین درصد درختان سالم در کلاسه سطح تاج ۱۴ متر مربعی مشاهده شد و درختان با سطح تاج کوچکتر، بیشتر در معرض خشکیدگی بلوط قرار دارند. جهت مدیریت جنگل­های درگیر با پدیده زوال بلوط در استان ایلام و اجرای عملیات­های احیایی این جنگل­ها، پیشنهاد می­ شود درختان با سطح تاج کوچکتر (یک تا هفت متر مربع) بیشتر مد توجه عملیات­های پرورشی و احیایی قرار گیرند.   

Keywords:

Oak Decline , Ilam , Middle Zagros , Crown Area , Decline Class , زوال بلوط , ایلام , زاگرس میانی , سطح تاج , کلاسه خشکیدگی