مهسا کریمی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
جعفر اولادی قادیکلایی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
جهانگیر محمدی - Gorgan Agricultural Sciences and Natural Resources University

پوشش ­گیاهی یکی از مهم­ترین مولفه ­های بوم­ سازگان می­ باشد که نقش مهمی در حفاظت خاک و جلوگیری از بلند شدن ذرات آن دارد. لذا پایش و بررسی تغییرات آن در برنامه­ ریزی به ­منظور کنترل و مهار پدیده ریزگردها موثر است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تغییرات پوشش ­گیاهی در کانون­ های داخلی و خارجی ریزگردهای استان کرمانشاه و همچنین نواحی گسترش ریزگردها می ­باشد. بدین منظور ابتدا داده­ های میزان دید افقی در ساعات مختلف شبانه­ روز در دوره آماری (۲۰۱۵-۲۰۰۵) از اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه اخذ شد و سال­های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ و همچنین ماه­ های اردیبهشت، خرداد و تیر به­ دلیل داشتن بیشترین فراوانی وقوع روزهای همراه با ریزگردها مبنای مطالعه قرار گرفت. در مرحله بعد مهم­ترین رخدادهای همراه با ریزگردها در سال­ ها و ماه­ های مبنا براساس دو معیار کمترین دید افقی و بیشترین تداوم زمانی انتخاب شد و تصویر ماهواره ­ای مودیس (MOD۰۲) برای آنها اخذ شد. به ­منظور آشکارسازی ریزگردها از روش اختلاف دمای درخشندگی باندهای حرارتی استفاده شد. سپس تغییرات پوشش­گیاهی با استفاده از محصول MOD۰۹ Q۱ سنجنده مودیس و شاخص NDVI در بازه­ های زمانی سه ساله و در کلاسه­ های پوششی خوب، متوسط و ضعیف بررسی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که در سال ۲۰۰۶ مساحت کلاسه پوشش ­گیاهی خوب در کانون ­های خارجی و داخلی به­ترتیب ۸/۱% و ۲۵/۲۸% بوده اما در سال ۲۰۱۵ مساحت این کلاسه در هر دو نوع کانون خارجی (۸۷/۰%) و داخلی (۶۲/۱۸%) کاهش یافته است. به­ طورکلی با توجه به نقش ارزنده پوشش ­گیاهی در حفاظت خاک می­توان با حفظ، احیاء و گسترش آن به­ ویژه در مناطقی که مطابق با نتایج این پژوهش دچار کاهش سطح شده گامی موثر در جهت کنترل و مهار پدیده ریزگردها برداشت.

Vegetation, MOD۰۹ Q۱, NDVI, Dust storm sources, Brightness temperature difference, پوشش گیاهی, MOD۰۹ Q۱, NDVI, کانون ریزگردها, اختلاف دمای درخشندگی