مجتبی ایمانی راستابی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سید محمد حسینی نصر - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
جمشید حاتم - دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس واحد نور
حمید جلیلوند - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

     آکاسیا ویکتوریا درخت غیر بومی ایران است اما با اهداف مهمی مانند تثبیت تپه­ های شنی و زیبایی منظر در مناطق جنوبی کشور به­ ویژه در استان­های خوزستان و ایلام کاشت می شود. هر گونه پژوهش در امر توسعه درختان بومی و غیربومی سازگار با شرایط گرد و غبار خیز کشور مانند استان­های غربی حائز اهمیت فراوان است. بدون تردید کشت درون شیشه­ ای درختان یکی از سریع­ ترین و مطمئن­ ترین راه­ های دستیابی به تولید انبوه درختان است. هدف از این تحقیق بررسی اثر محیط کشت­ های مختلف گیاهی بر صفات مورفولوژیک آکاسیا ویکتوریا در شرایط درون شیشه­ ای بود. بذور مورد نیاز از مرکز بذر کلوده آمل تهیه شد. پژوهش حاضر در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تیمار شامل محیط کشت­ های MS، WPM، DKW، B۵، L۲ و N۶ و هر تیمار با ۲۴ تکرار مورد بررسی قرار گرفت. صفات ریختی مورد مطالعه شامل درصد جوانه ­زنی، طول ساقه و ریشه، تعداد شاخه­ دوانی، وزن تر ساقه و ریشه، وزن خشک ساقه و ریشه، وزن تر و وزن خشک زی­توده کل گیاهچه به­ مدت ۴۲ روز مورد آزمایش قرار گرفتند. بعد از جمع­ آوری داده ها در نرم­ افزار SAS تجزیه واریانس و مقایسه میانگین با روش آزمون چند دامنه­ ای دانکن انجام شد. نتایج به­ دست آمده از تجزیه واریانس داده­ ها نشان داد که بین محیط کشت­ های مورد بررسی، به استثنای صفت نسبت طول ساقه به ریشه، در بقیه صفات در سطح معنی ­داری یک درصد، تفاوت معنی­ دار وجود دارد. مقایسه میانگین نشان داد که صفات تعداد شاخه­ دوانی، وزن خشک ساقه، وزن تر و خشک ریشه، وزن خشک و تر زی­توده کل گیاهچه در محیط کشت WPM و صفات طول ساقه و ریشه و وزن تر ساقه در محیط کشت L۲ بیشترین مقدار خود را داشتند. همچنین نتایج نشان داد که علی­رغم انتظار، محیط کشت MS ضعیف­ ترین عملکرد را نسبت به دیگر محیط کشت­ ها در ارتباط با صفات داشت. می­ توان پیش­ بینی کرد که محیط کشت­ های WPM و L۲ برای تولید گیاهچه از بذور آکاسیا ویکتوریا در شرایط درون شیشه ­ای عملکرد بهتری نسبت به دیگر محیط کشت­ های مورد بررسی خواهند داشت.  

Germination, In Vitro, Tissue culture, Woody plant, Morphology, جوانه­ زنی, درون شیشه­ ای, کشت بافت, گیاهان چوبی, ریخت­ شناسی