تاثیر سن جاده در شناسایی گروه گونه های بوم شناختی و عوامل محیطی موثر بر آنها درجنگل های غرب استان گیلان

جاده­ های جنگلی می­ توانند تغییرات اقلیمی در مقیاس کوچک ایجاد نمایند. این تغییرات با تغییر سن جاده و در شرایط توپوگرافیک می­ تواند متفاوت باشد. این مطالعه با هدف شناخت گروه گونه­ های بوم ­شناختی گیاهی و روابط بین پوشش گیاهی با عوامل محیطی با توجه به سن جاده جنگلی می ­باشد. مطالعه در سری­ های سه­ گانه ناو در جنگل­ های حوزه ۷ شمال کشور انجام شد. برای رسیدن به اهداف مطالعه ۱۴۰ قطعه نمونه مستطیل شکل ۱۵۰ متر مربعی با سنین مختلف و شرایط توپوگرافیک متفاوت برداشت شد. اطلاعات مربوط به پوشش درختی و درختچه­ ای، زادآوری و علفی با شیب و جهت پلات­ ها، سن جاده و ارتفاع منطقه، همچنین میزان نور، دما و رطوبت در مرکز پلات­ ها برداشت شد. برای بررسی الگوی پراکنش گروه ­های بوم­شناختی از روش رسته­ بندی غیر محدود و طبقه­ بندی گروه ­های بوم ­شناختی با تجزیه و تحلیل گونه­ های شاخص دو طرفه (TWINSPAN) و گرادیان CCA استفاده شد. از نرم افزار Excel و PC-ORD برای تجزیه و تحلیل داده­ ها استفاده شد. نتایج تحلیل گونه ­های شاخص نشان داد از ۷۲ گونه ­ی گیاهی، فقط ۵۲ گونه به عنوان گونه­ های شاخص هستند که به عنوان گونه­ های معرف جوامع گیاهی راش در حاشیه جاده ­ها معرفی شدند. در این تحقیق جاده­ های تازه­ساخت ( ۱۰ سال) در دو گروه گونه دوم و چهارم بوم­شناختی، جاده ­هایی با سنین متوسط (۱۰- ۲۰ سال) در گروه گونه سوم بوم ­شناختی و جاده­ های قدیمی (بیشتر از ۲۰ سال) در گروه گونه اول بوم­ شناختی قرار گرفتند. نتایج تحلیل MRPP (پاسخ چندگانه جایگشت) نشان داد که گروه­ های بوم ­شناختی از هم فاصله بیشتری دارند. در بین گروه­های بوم ­شناختی فراوانی و حضور یا عدم حضور گونه ­ها با متغیرهای محیطی در همه قطعات نمونه یکسان نیست. نتایج نهایی نشان داد که سن جاده نه تنها در تعیین گروه گونه­ های بوم­ شناختی بلکه در شناخت گونه­ های شاخص در سطح منطقه و بهبود نتایج رسته­ بندی گروه ­گونه­ های گیاهی در جاده­ های چند سال ساخت تاثیر دارد.  

Keywords:

Ecological groups , Road age , Ordination , TWINSPAN , MRPP , گروه های بوم شناختی , سن جاده , رسته بندی , TWINSPAN , MRPP