تهیه مدل سه بعدی سفر ه های آب زیرزمینی، با استفاده از تلفیق داده های ژئوفیزیک به منظور مدیریت بهینه منابع آب، منطقه مورد مطالعه دشت بهادران یزد- جلد سوم (ارائه مدل پهنه بندی منابع آب زیرزمینی بر اساس مقاومت الکتریکی)

نظریه استفاده از میدان های الکتریکی به منظور اکتشافات زیرسطحی، برای اولین بار در حدود سال ۱۸۰۰ میلادی، مطرح شد و پس از گذشت یک قرن، مبنای ابداع و توسعه روش های
الکتریکی با هدف شناسایی مناطق غیر قابل مشاهده زیر سطح زمین، به صورت عملی و کاربردی، گردید. روش های الکتریکی یاد شده، ابتدا بر پایه اندازه گیری میدان های الکتریکی طبیعی موجود در زمین که از طریق برخی سنگ ها و سیال های خاص، تولید و منتشر می شوند، شکل گرفتند و سپس به تدریج، تزریق جریان الکتریکی مصنوعی به درون زمین و اندازه گیری پاسخ زمین به آن، برای شناسایی ساختارهای زیرسطحی، به امری متداول تبدیل شد. به گونه ای که امروزه روش های الکتریکی، از جمله متنوع ترین روش های ژئوفیزیک کاربردی، به شمار می آیند. این روش ها بر مبنای استفاده از چشمه های مولد جریان الکتریکی طبیعی یا مصنوعی، به دو دسته بزرگ، تقسیم می شوند. بر این اساس، روش های الکتریکی پتانسیل خودزا  تلوریک ، مگنتوتلوریک و میدان ، مغناطیسی فرکانس- شنوایی، روش های دارای چشمه طبیعی و روش های مقاومت ویژه الکترومغناطیس و پلاریزاسیون القایی، روش های دارای چشمه مصنوعی، هستند. شایان ذکر است که روش های پتانسیل خودزا، مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی، تحت عنوان کلی روش های ژئوالکتریک نیز خوانده می شوند.در روش های الکتریکی دارای چشمه مصنوعی، جریان الکتریکی، به وسیله فرستنده های قوی به درون زمین، تزریق می شود و پاسخ زمین به آن ها از طریق گیرنده هایی که در سطح زمین، قرار دارند، ثبت و اندازه گیری، می گردد. تفسیر و تحلیل پاسخ مذکور و مقایسه آن با اطلاعات تکمیلی مانند زمین شناسی، توپوگرافی و گمانه های اکتشافی، موجب ایجاد شناختی مناسب از شرایط حاکم بر انواع لایه ها و سیال های درون آن ها، می شود. یکی از روش های الکتریکی دارای چشمه مصنوعی، روش مقاومت ویژه الکتریکی است که بر اساس تفاوت مقاومت ویژه سنگ ها و سیال های درون آن ها، بنا شده است. در این روش، جریان الکتریکی به صورت مصنوعی در سطح زمین، تولید و به وسیله یک یا دو الکترود جریان، به درون زمین، تزریق می شود. عمق نفوذ این جریان به عوامل متعددی از جمله قدرت فرستنده، نوع الکترودها، مقاومت سطح تماس الکترودها با زمین و مقاومت نواحی زیر سطح زمین که میدان الکتریکی ارسال شده، از آن ها عبور می کند، بستگی دارد. میدان الکتریکی با انتشار در محیط زیرسطحی، باعث ایجاد اختلاف پتانسیل بین نقاط مختلف آن، می شود. این اختلاف پتانسیل از طریق یک یا دو الکترود پتانسیل که بر روی سطح زمین، واقع شده اند، دریافت و با ارسال به گیرنده، ثبت و اندازه گیری، می شود. پس از آن، می توان بر اساس قانون اهم (V=IR) و با استفاده از مقدار جریان ارسالی و اختلاف پتانسیل اندازه گیری شده، مقاومت قسمت های مختلف زیر سطح زمین را محاسبه نمود. بدین ترتیب با آگاهی از محدوده تغییر مقاومت انواع سنگ ها و سیال های تشکیل دهنده زمین و مقایسه آن ها با مقاومت اندازه گرفته شده توسط روش مقاومت ویژه الکتریکی، می توان جنس قسمت های مختلف زمین را شناسایی کرد. البته باید به این نکته توجه نمود که روش مذکور، مقاومت توده ای منطقه مورد بررسی را تعیین می نماید. بنابراین برای شناسایی یک ماده خاص با مقاومت معلوم، لازم است مقدار قابل توجهی از آن که می تواند منجر به تغییر مقاومت توده ای یک قسمت از زمین شود، موجود باشد تا روش مقاومت ویژه الکتریکی، بتواند آن را تشخیص دهد. در میان مواد مختلف موجود در زیر سطح زمین، آب به عنوان عنصری حیاتی و بسیار مهم مطرح است که وجود مقادیر قابل توجه آن در یک منطقه، می تواند مقاومت الکتریکی آن منطقه را به شدت تغییر دهد. بنابراین روشن است که روش مقاومت ویژه الکتریکی، توانایی بسیار خوبی در تشخیص لایه های آب دار زیر سطح زمین و تخمین گسترش جانبی و قائم آن ها دارد و می تواند با صرف هزینه ای اندک، اطلاعاتی دقیق و ارزشمند از منابع آب زیرزمینی، در اختیار محققان قرار دهد. به همین دلیل، روش یاد شده به خصوص در ۵۰ سال اخیر، به کارآمدترین و کم هزینه ترین روش اکتشاف آب های زیرزمینی، تبدیل شده است که علاوه بر تعیین محل دقیق آب زیرزمینی و محل حفر چاه های بهره برداری، در حل معضلات دامن گیر آبخوان ها مانند شناسایی و رفع انواع آلودگی، نقش بسیار موثری را ایفا می نماید. از این رو در پژوهش حاضر از روش مقاومت ویژه الکتریکی به منظور شناسایی محل دقیق آبخوان های دشت بهادران و تعیین ساختار هندسی (عمق، ضخامت و گسترش) آن ها، بهره جسته ایم.