فرشته قانع پسند - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، ایران
محمدرضا حاج سید هادی - دانشیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، ایران

به منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی تامین کننده نیتروژن و کود دامی بر عملکرد و اسانس گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشاورزی ران در منطقه فیروزکوه در سال زراعی ۱۳۹۱ اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل کود دامی در چهار سطح (عدم مصرف، ۵/۲، ۵ و ۵/۷ تن در هکتار) و باکتری های تثبیت کننده نیتروژن در چهار سطح (عدم تلقیح، تلقیح با ازتوباکتر، تلقیح با آزوسپیریلوم و تلقیح توام با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) بودند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته (۸/۴۷ سانتی متر)، درصد اسانس در دانه (۱۴/۰%) و عملکرد اسانس (۳۱/۷۶۸ گرم در هکتار) در کاربرد ۵/۷ تن کود دامی در هکتار بدست آمد، در حالی که بیشترین عملکرد زیستی (۱۶/۱۸۲۹ کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (۲۲/۵۵۶ کیلوگرم در هکتار) از تیمار پنج تن کود دامی در هکتار حاصل شد. کمترین میزان صفات مورد بررسی از تیمار شاهد یا عدم مصرف کود دامی بدست آمد. بیشتر صفات تحت تاثیر مثبت و معنی دار تلقیح بذر با باکتری های ازتوباکتر و آزوسپیریلوم قرار گرفتند. بیشترین ارتفاع (۶۱/۴۹ سانتی متر)، عملکرد دانه (۴۱/۵۵۳ کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (۷۱/۳۷%)، عملکرد زیستی (۲۱/۱۶۹۷ کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (۰۹/۶۶۴ گرم در هکتار) از تلقیح توام بذر با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم بدست آمد. کمترین مقادیر نیز از تیمار شاهد یا عدم تلقیح بذر با باکتری های تثبیت کننده نیتروژن بدست آمد.

سیاهدانه (Nigella sativa L.), ازتوباکتر, آزوسپیریلوم, عملکرد, اسانس