بررسی روش های تکثیر Lavandula stricta Del.

Lavandula stricta Del. با نام فارسی اسطوخودوس راست جزء گیاهان دارویی اسانس دار و از خانواده Lamiaceae و بومی ایران می باشد و به صورت سنتی در درمان درد مفاصل، دل پیچه و زکام کاربرد دارد. به منظور بررسی روش های تکثیر متداول در این گیاه، دو آزمایش برای ارزیابی اثر تیمارهای مختلف بر جوانه زنی بذر و ریشه زایی قلمه های این گیاه در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان طراحی شد. آزمایش اول در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در ۳ تکرار با دو فاکتور غلظت های متفاوت اسیدجیبرلیک (۰، ۲۵۰، ۵۰۰ و ppm۷۵۰) و سرمادهی (در دمای ۴ درجه سانتی گراد به مدت ۲۴ و ۴۸ ساعت در یخچال و سرمادهی در دمای ۱۸- درجه سانتی گراد به مدت ۲۴ و ۴۸ ساعت در فریزر) انجام شد و درصد جوانه زنی، بنیه بذر، طول ریشه چه و طول ساقه چه اندازه گیری شدند. در آزمایش دوم در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه فاکتور (دو سطح هورمون ایندول بوتیریک اسید به غلظت های صفر و ppm۲۵۰)، دو نوع قلمه (انتهایی و غیرانتهایی) و سه نوع بستر کاشت (کوکوپیت+پرلیت، پرلیت+ماسه و کوکوپیت+ماسه) در سه تکرار و هر تکرار شامل ۱۲ قلمه انجام شد. سپس درصد ریشه زایی، طول ریشه و تعداد ریشه مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نتایج آزمایش اول نشان داد که تیمارهای سرمادهی سبب کاهش درصد جوانه زنی، بنیه بذر، طول ریشه چه و طول ساقه چه گردید و اسیدجیبرلیک نیز همه خصوصیات رشدی بذر را کاهش داد ولی سبب افزایش طول ریشه چه شد. نتایج آزمایش دوم نشان داد که بیشترین درصد ریشه زایی (۶۰%) در محیط کشت ماسه+پرلیت و غلظت ۲۵۰ میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید حاصل از قلمه های انتهایی بدست آمد.

Keywords:

Lavandula stricta Del , اسیدجیبرلیک , تیمار سرما , ریشه زایی , اکسین , بستر کاشت