رسول میرقادری - استادیار دانشکده فنی دانشگاه تهران
مهرداد محمدحجازی - دانشگاه صنعتی اصفهان دانشکده مهندسی عمران

گنبدهای سنتی ایران از برجسته ترین نمونه های ساختمان سازی سنتی این سرزمین در طول چندهزار سال می باشند. وجود گنبدهای متعدد با قدمت بیش از دو هزار سال درنقاط مختلف کشور بر استحکام و مقاومت این نوع سازه های پوسته ای در برابر بارهای مختلف دلالت می کند. عملکرد خاص مصالح بنایی به کار رفته در ساخت گنبدهای سنتی که قادر به تحمل تنش های کششی بیش از حد معینی نمی باشند نیز در بررسی رفتار سازه ای این نوع گنبدها حائزاهمیت است. زلزله خیز بودن مناطق وسیعی از کشور ایران و قرار داشتن تعداد زیادی از گنبدها در این مناطق، موضوع بررسی اثرات زلزله بر گنبدها و چگونگی رفتار سازه ای آنها با توجه به نوع مصالح ساختمانیشان را مطرح می کند. مطالعات انجام گرفته در مومرد چهار گنبد سنتیمشهور ایارن که سه گنبد آن یک پوسته و یک گنبد آن دو پوسته همراه با تقویت های نصف النهاری می باشد، نشان دهنده آن است که طراحی آنها با گونه ای صورت گرفته است که قادرند اثرات زلزله را تحمل کرده و در برابر این نوع بارگذاری مقاومت نمایند.