سیدحسن حسینیان بیلندی - دانشجوی دکتری، گروه علوم دامی، دانشگاه بیرجند
سیدمحمد حسینی - دانشیار گروه علوم دامی ، دانشگاه بیرجند
محسن مجتهدی - استادیار، گروه علوم دامی ، دانشگاه بیرجند
مسلم باشتنی - استاد، گروه علوم دامی ، دانشگاه بیرجند
یداله قیصری - دانشجوی دکتری، گروه علوم و مهندسی مرتع، دانشگاه گرگان

مقدمه: اسانس گیاهان دارویی به عنوان ترکیبات جایگزین آنتی بیوتیکها در جیره طیور مورد توجه هستند. اسانسها یاروغنهای فرار گیاهی که به عنوان ترکیبات موثره گیاهان شناخته میشوند، عامل اصلی بوی گیاه میباشند. اجزای اصلی اسانس گیاهان شامل ترکیبات اکسیژن دار، الکلها، استرها، آلدئیدها، کتونها، فنولها، ترپنها و درصد کمی ترکیبات غیر فرار مانند پارافینها و واکسها میباشد.مواد و روش ها: به منظور بررسی سطوح مختلف اسانس گیاهان آویشن، کاکوتی، بومادران و سیر بر عملکرد جوجه های گوشتی، از ۷۸۰ قطعه جوجه گوشتی نر سویه راس- ۳۰۸ در قالب طرح کاملا تصادفی با ۱۳ تیمار، ۴ تکرار و ۱۵پرنده در هر تکرار استفاده شد. اسانس گیاه آویشن، بومادران، سیر و کاکوتی در سطوح ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی گرم در هرکیلوگرم جیره اضافه و یک جیره فاقد اسانس به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شد. جوجه ها به صورت هفتگی وزن کشی شده، میزان افزایش وزن، خوراک مصرفی، ضریب تبدیل خوراک و شاخص کارایی تولید محاسبه شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SAS و به روش GLM آنالیز شده و مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون توکی-کرامر انجام شد.نتایج و بحث: نتایج نشان داد سطح ۵۰ میلی گرم اسانس گیاهان آویشن، بومادران، سیر و کاکوتی، وزن زنده بالاتری نسبت به سایر سطوح نشان دادند. بالاترین خوراک مصرفی در سطح ۵۰ میلی گرم اسانس آویشن، کاکوتی، بومادران و سطح ۱۰۰ میلی گرم سیر مشاهده شد. هیچ یک از تیمارها از نظر ضریب تبدیل خوراک تفاوت معنیداری با یکدیگر نداشتند. بالاترین شاخص کارایی تولید در تیمارهای بومادران، سیر و کاکوتی در سطح ۵۰ میلی گرم و آویشن در سطح ۱۵۰ میلی گرم مشاهده شد.نتیجه گیری کلی:با توجه به نتایج مثبت اسانس ها بر عملکرد جوجه های گوشتی، نتیجه گیری میشود اسانس گیاهان دارویی بومادران، سیر و کاکوتی در سطح ۵۰ میلی گرم و اسانس آویشن در سطح ۱۵۰ میلی گرم میتواند تاثیر مثبتی بر عملکرد و افزایش شاخص کارایی تولید جوجه های گوشتی داشته باشد.

اسانس، آویشن، بومادران، سیر، کاکوتی، عملکرد