مهدی ضیائی - دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
محمود براتی خوانساری - استاد رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

داستانهای عاشقانه سرشار از مفاهیم ارزشمند و بیانگر شیوه های زندگی و آمال و آرزوهای یک ملت در طول تاریخ است. یکی از شخصیتهایی که در داستانهای فارسی، حضور شایان توجهی دارد، »واسطه« است. او در سراسر داستان در جهت تقویت پیوند و رابطه مهرورزانه بین دلدادگان کوشش می کند. وی در صحنه های داستان، نقشها و ویژگیهای مختلفی دارد. یکی از ویژگی های او که از خصوصیات برتر انسانی و اخلاقی نیز هست، مهرورزی و دلنوازی است. در این پژوهش، موضوع »مهرورزی واسطه های عشق و تجلیات آن در داستانهای عاشقانه پارسی« با روشی تحلیلی-توصیفی در ۷ داستان غنایی زبان فارسی مورد کاوش قرار گرفته است. هدف این بود که چگونگی مهربانی و غمخواری واسطه های عشق و نمودها و نشانه های این خصلت در داستانها استخراج و از لا به لای ابیات، نمایان و تحلیل گردد. در پایان این تلاش نتایجی از این دست، حاصل آمد: -۱ مهربانی واسطه نسبت به دلدادگان، دارای جلوه های گوناگونی از این قبیل است: دلسوزی، مراقبت، خیرخواهی، وفاداری و فداکاری. -۲ برخی از نشانه های مهر و محبت واسطه در این داستانها عبارتند از: - گریه و زاری واسطه بر اثر مشکلی که برای عاشق یا معشوق پیش آمده است. - بیدار ماندن تا بامدادان و مراقبت از دلداده. - نگرانی نسبت به آسیبی که به دلدادگان برسد. - امید دادن و حفظ آرامش روحی و روانی عشاق. - کمک به اتخاذ تصمیم خردمندانه. - از خود گذشتگی و تحمل سختیهای فراوان برای خدمت به دلدادگان.

مهربانی، عشق، واسطه، داستانهای عاشقانه، دلدادگان.