مجتبی خوش روش
محمود رائینی
اسماعیل نیکزاد طهرانی

     ارزیابی پدیده تغییر اقلیم و پیامدهای احتمالی آن بر فرایندهای هیدرولوژیکی حوزه، کمک شایانی به تصمیم­گیران و مدیران منابع آب خواهد کرد. یکی از ابزارهای پرکاربرد و مورد استفاده برای ارزیابی این پدیده، استفاده از شبیه­سازی فرایندهای هیدرولوژیکی با مدل بارش- رواناب است. هدف از این پژوهش بررسی اثر تغییر اقلیم بر رواناب و پیشامدهای خشک سالی و سیلاب حوزه نکارود در دوره ۲۰۶۹-۲۰۴۰ است. در این پژوهش از مدل نیمه توزیعی SMA در ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر هیدرولوژی حوزه نکارود استفاده شد. در این راستا نخست پارامترهای مدل پیوسته نیمه­توزیعی SMA برای دوره پایه (۲۰۱۰-۱۹۸۱) مورد واسنجی و اعتبارسنجی قرار گرفت، سپس برای ارزیابی اثرات تغییر اقلیم و گرمایش جهانی بر هیدرولوژی حوزه در دوره ۲۰۶۹-۲۰۴۰ میلادی، داده­های مدل اقلیمی HadCM۳-AR۴ تحت سناریوی انتشار A۲ از مجموع سناریوی SRES برای منطقه ریزمقیاس شد. در ادامه داده­های ریزمقیاس شده به مدل SMA معرفی شده و تغییرات رواناب در دوره­های آینده مورد ارزیابی قرار گرفت. مقایسه پارامترهای اقلیمی شبیه سازی شده توسط این مدل اقلیمی در دوره ۲۰۶۹-۲۰۴۰ نشان می­دهد که دمای منطقه در ماه­های مختلف بین ۴۱/۱ تا ۴۷/۳ درجه سانتی­گراد نسبت به دوره پایه گرم­تر می­شود. بارش برای ماه­های سرد تا ۲۳ درصد افزایش، اما در ماه­های گرم تا ۲۵ درصد کاهش می­یابد. هم چنین نتایج فراوانی خشک سالی و سیلاب نشان داد که میزان دبی حداقل هفت روزه برای دوره بازگشت ۲۰۰ ساله در دوره آینده ۲۰۶۹-۲۰۴۰ نسبت به دوره ۲۰۱۰-۱۹۸۱ می­تواند نزدیک به هفت درصد کاهش داشته باشد.

Climate Change, Climate Model, Downscaling, Global Circulation Model, Rainfall- Runoff Semi-Distributed Model, تغییر اقلیم, مدل گردش عمومی جو, ریزمقیاس, مدل نیمه توزیعی بارش- رواناب