مه روز نورعلی
بیژن قهرمان

کمی کردن تاثیر پروژه­های آبخیزداری در سطح حوزه ها، اولین گام در ارزیابی اثربخشی این اقدامات می­باشد. مسئله مهم در ارزیابی، انتخاب شاخص­ مناسب برای ارزیابی است که برپایه نوع پروژه، روش ارزیابی، دقت مورد نیاز و داده­های در دسترس تعیین می­شود. از سال ۱۳۷۵ اجرای طرح­های آبخیزداری در حوزه آبخیز گوش و بهره در استان خراسان رضوی، آغاز شده است. در این مطالعه با توجه به اهمیت ارزیابی اثربخشی اقدامات آبخیزداری، از شاخص­های دبی اوج سیلاب و حجم جریان استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق شامل موقعیت و مشخصات سازه­ها در آبراهه­های اصلی و مقاطع روندیابی و اطلاعات پایه، با انجام بازدیدهای میدانی و مطالعات کتابخانه­ای جمع­آوری شده است. سپس برای کمی کردن تاثیر این اقدامات از شبیه­سازی جریان با مدل HEC-HMS استفاده شد. نتایج نشان داد که انجام عملیات بیولوژیکی و مکانیکی باعث کاهش مقدار دبی اوج سیلاب تا ۲۱/۳۶ درصد و کاهش حجم سیلاب تا ۷۸/۳۴ درصد در دوره بازگشت­های مختلف می­شوند و همچنین با افزایش دوره بازگشت، تاثیر اقدامات آبخیزداری بر دبی اوج و حجم سیلاب کاهش می­یابد. با انجام این تحقیق تاثیر اقدامات آبخیزداری بر دبی اوج و حجم سیلاب حوزه آبخیز گوش و بهره مثبت ارزیابی شد.

Assessment of Watershed Management Projects, Flood, Goosh-Bahreh Watershed, HEC-HMS model, Routing, ارزیابی اقدامات آبخیزداری, مدل HEC-HMS, حوزه آبخیز گوش و بهره, روندیابی, سیلاب