بررسی الگوهای رودخانه ای مئاندری، شریانی و آنابرنچینگ با استفاده از شاخص های شریانی و خمیدگی در رودخانه گاماسیاب

رودخانه­ها دارای الگوهای متفاوتی از جریان هستند. رودخانه­های مستقیم و مئاندری رودخانه­های تک مجرایی هستند و رودخانه­های شریانی و رودخانه­های با مجاری به­هم­ پیوسته (آنابرنچینگ و آناستوموسینگ) رودخانه­های با الگوی چند مجرایی هستند. رودخانه گاماسیاب در استان کرمانشاه دارای الگوهای متفاوتی از کانال است. در این مطالعه از روش تاریخی استفاده شده است و با استفاده از عکس­های هوایی سال­های ۱۳۳۴، ۱۳۴۸، ۱۳۸۲ و تصاویر ماهواره IRS سال ۱۳۸۹ انواع تغییرات پلان فرم بررسی شده است. با انجام عملیات مختصات دار کردن عکس­های هوایی در نرم­افزار Arc Map بر اساس نقشه­های ۲۵۰۰۰/۱ مسیر رودخانه و پشته­های ماسه­ای داخل رودخانه رقومی، و رودخانه به ۱۲ بازه تقسیم و شاخص شریانی و خمیدگی برای بازه­های مختلف محاسبه شده است. نتایج نشان داد که رودخانه در طی ۵۶ سال گذشته تغییرات قابل توجهی داشته است به طوری که در بازه­های بالادست به دلیل وقوع اولشن رودخانه از حالت مئاندری به الگوی رودخانه­های با مجاری به­هم­ پیوسته تبدیل شده است. اولشن به صورت یک حرکت و جابه­جایی سریع قسمتی از مسیر رودخانه روی دشت سیلابی است که باعث ایجاد مجرای جدیدی می­شود و شرایط را برای ایجاد الگوی مجاری به­هم­ پیوسته فراهم می­کند. بازه­های میانی رودخانه از حالت مئاندری خارج و تبدیل به الگوی شریانی شده­اند. اما بازه­های پایین دست دارای الگوی مئاندری هستند و  این بازه­ها در طی ۵۶ سال گذشته تغییر الگویی  نداشته­اند.

Keywords:

Braided Index , Gamasiab River , Ortho Photo , Plan Forms Change , Sinuosity Index , تغییرات پلان فرم , عکس های هوایی , ضریب خمیدگی , شاخص شریانی , رودخانه گاماسیاب