مریم شفیعی - M.Sc., Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
محمود رائینی سرجاز - Associate Professor, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University

در سال­های اخیر به علت افزایش فراوانی خشکسالی­ها در مناطق خشک و نیمه­خشک کشور سطح آب دریاچه­ها ­به طور چشم­گیری کاهش یافته و افزون بر آسیب­های زیست­محیطی، بخش­های اقتصادی و اجتماعی جامعه را نیز با چالش روبه­رو کرده است. هدف این پژوهش، بررسی نوسانات تراز سطح آب دریاچه پریشان در دوره­های خشک و تر، تاثیر خشکسالی­ها بر افت تراز سطح آب دریاچه و تعیین اثرگذارترین نمایه خشکسالی بر افت ترازسطح آب دریاچه می­باشد. در این پژوهش با به­کار­گیری نمایه­های خشکسالی SPI، CZI،MCZI  وZSI  تاثیر خشکسالی و ترسالی بر نوسانات ترازسطح آب دریاچه پریشان در ۵ ایستگاه نزدیک به دریاچه، در سه مقیاس زمانی کوتاه­مدت (۳ ماهه)، میان­مدت (۱۲ ماهه) و بلندمدت (۴۸ ماهه) برای بازه آماری ۱۳۵۲ تا ۱۳۸۸ بررسی شد. یافته­های این پژوهش گویای آن است که نمایه­های خشکسالی هواشناسی SPI، CZI، MCZI وZSI  در همه ایستگاه­ها در مقیاس زمانی میان و بلند­مدت (بجز نمایه SPI در مقیاس میان­مدت در ایستگاه دشت برم) رابطه معنی­داری در سطوح احتمال ۵ و ۱ درصد با تغییرات تراز سطح آب دریاچه نشان دادند. نمایه­هایSPI  و CZI در مقیاس زمانی بلند­مدت در ایستگاه دشت ارژن دارای بیشترین ضریب همبستگی (۶۰/۰ = r) بودند. با رفع اختلاف فاز میان رخداد خشکسالی و افت تراز سطح آب دریاچه روابط رگرسیونی برای ۴ نمایه خشکسالی در مقیاس­ زمانی کوتاه­مدت هم بهبود یافت. یافته­ها نشان دادند خشکسالی با تاخیر زمانی چند ماهه عامل مهمی در افت تراز سطح آب دریاچه پریشان در دهه ۱۳۸۰ بوده است.

Drought Index, Time Scale, Phase Lag, Parishan Lake, نمایه خشکسالی, مقیاس زمانی, اختلاف فاز, دریاچه پریشان