کاهش خسارت سیلاب شهری با استفاده از مدیریت غیرسازه ای (مطالعه موردی: سیلاب نکا، ۱۳۷۸)

وقوع سیلاب های متعدد در رودخانه ها از یک سو و تجمع فعالیت های صنعتی، تجاری و اجتماعی در کنار رودخانه ها به علت نزدیکی به منابع آب از سوی دیگر، لزوم اعمال مدیریت مناسب در سه مرحله قبل، هنگام وقوع و بعد از سیلاب را نمایان می سازد. اهمیت و سهم مدیریت غیرسازه ای (که قابل اجرا در هر سه مرحله قبل، حین و بعد از وقوع سیل است) در کاهش خسارت ر ا می توان در سیل سال ۱۳۷۸ شهر نکا مشاهده نمود. در سال مذکور دو سیلاب به ترتیب در تیر و مرداد ماه در حوزه نکارود اتفاق افتاد که سیل اول باعث تخریب پل مرکز شهر، انسداد رودخانه و منجر به برگشت آب در پشت پل در سیل دوم گردید که سیل گرفتگی شهر و خسارات بسیاری را به بار آورد. در این مقاله اثر خرابی پل درتشدید خسارات ناشی از سیلاب مردادماه رودخانه نکارود در محدوده شهر نکا با استفاده از نرم­افزار HEC-RAS مدل و جهت شبیه سازی آن، مشخصات هندسی ۲۵ مقطع بالادست پل، ضریب زبری مانینگ، نوع جریان و شرایط مرزی وارد مدل شده و ضریب زبری مانینگ با استفاده از داده­های دبی اشل موجود در محدوده مدل­سازی، کالیبره گردید. سپس در دو حالت انسداد ۷۰ درصدی مقطع پل و بدون انسداد، پروفیل سطح آب محاسبه و ترسیم و در هر دوحالت مذکور با داغاب برداشت شده در سیلاب مرداد ماه مقایسه گردید. نتایج نشان می دهد آنچه باعث افزایش خسارت در سیلاب مرداد ماه شده، میزان شدت سیلاب نبوده بلکه عامل اصلی افزایش خسارت، گرفتگی دهانه پل بر اثر خرابی حاصل از سیل اول بوده که باعث شده سیل با دبی ۱۱۰۰ مترمکعب برثانیه خسارتی برابر با دبی سیلاب ۲۴۵۰ مترمکعب بر ثانیه ایجاد نماید و چنانچه دهانه پل بعد از سیلاب اول پاکسازی می شد، سیلاب دوم به­راحتی عبور می نمود و هیچ برگشت آب و خسارتی ناشی ازسیلاب دوم بوجود نمی­آمد.

Keywords:

Nekarood River , Flood , Flood Management , HEC-RAS , رودخانه نکارود , سیلاب , مدیریت سیلاب , HEC-RAS