ارزیابی پایداری عملکرد دانه و اثر متقابل ژنوتیپ– محیط لاین های امید بخش جو در مناطق گرم و مرطوب کشور

بررسی اثر متقابل ژنوتیپ - محیط برای انتخاب ژنوتیپ­ های سازگار و پایدار در اصلاح گیاهان امری ضروری می­ باشد. به­ همین منظور، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و شناسایی ژنوتیپ پایدار جو برای مناطق گرم و مرطوب پژوهشی در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی با ۴ تکرار و ۱۶ ژنوتیپ و دو رقم شاهد در ۴ منطقه گچساران، مغان، خرم ­آباد و گنبد به ­مدت سه سال (۹۸-۱۳۹۶) اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب بر روی عملکرد دانه نشان داد که اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنی­دار بود. برای ارزیابی پایداری عملکرد، از روش­ های پارامتری شامل روش­ های مبتنی بر واریانس و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ های ۱، ۳، ۶ و ۸ در روش های مبتنی بر واریانس و ژنوتیپ های ۱، ۶، ۱۲، ۱۳ و ۱۵ در روش های مبتنی بر رگرسیون، پایدارترین ژنوتیپ ها بودند. با توجه به متفاوت بودن نتایج روش ­های مختلف تجزیه پایداری، از شاخصSIIG  برای تجمیع نتایج و رتبه­ بندی ژنوتیپ­ ها از نظر پارامترهای پایداری استفاده شد. ارقام شاهد خرم و ماهور و ژنوتیپ­ های ۱۳ و ۶  دارای بیشترین مقدار SIIG و پایدارترین ژنوتیپ­ ها بودند. ژنوتیپ­ های ۳، ۴، ۵ و ۹ به عنوان ناپایدارترین ژنوتیپ­ ها شناسایی شدند. ارقام شاهد و ژنوتیپ ۱۳ با داشتن عملکرد بالا دارای پایداری زراعی و مناسب برای مناطق پربازده بود. ژنوتیپ ۶ با وجود پایداری بالا، کمترین عملکرد را داشت و پایداری آن از نوع بیولوژیکی بوده و مناسب برای مناطق کم بازده تشخیص داده شد.  

Keywords:

Barley promising line , Stability analysis , SIIG index , تجزیه پایداری , شاخصSIIG , لاین ­های امید بخش جو