رسول خداویردی وند کشتیبان - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
حسن سلطانلو - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
سیده ساناز رمضانپور - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
وحید شریعتی - National Research Institute of Genetic Engineering and Biotechnology

درک نحوه واکنش و پاسخ بیوشیمایی ارقام گندم زراعی، در ارتباط با تنش شوری، می­تواند به شناخت بیشتر سازوکارهای دفاعی و شناسایی شاخص­ ها و بیومارکرهای غربالگری تحمل به تنش شوری، در این گیاه استراتژیک و سایر گیاهان زراعی کمک نماید. به­ همین­ منظور، صفات بیوشیمیایی مرتبط با تحمل به شوری ارقام گندم زراعی، به ­صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار، ارزیابی گردیدند. فاکتورهای آزمایش شامل ارقام گندم زراعی (رقم متحمل سارک ۶ و رقم حساس چاینیز اسپرینگ) و سری­های زمانی نمونه­ برداری (شاهد یا کنترل، ۶، ۱۲، ۲۴، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ ساعت) پس از اعمال تنش شوری بودند. تنش شوری با غلظت­ ۲۵۰ میلی­ مولار کلرید سدیم بر روی گیاهچه ­های ۱۰ روزه یکنواخت در مرحله دو برگی اعمال شده و نمونه ­برداری از بافت اندام هوایی و ریشه گیاهان صورت گرفت. صفات مورد بررسی شامل نسبت پتاسیم به سدیم (K+/Na+)، مالون­دی­ آلدهید (MDA)، سوپر اکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POX) و پلی فنل اکسیداز (PPO) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان­ دهنده معنی­ دار بودن اثرات رقم (به استثناء پراکسیداز)، اثرات زمان و برهم­کنش رقم و زمان در همه صفات مورد بررسی بود. نتایج اثرات متقابل رقم و زمان نشان داد اگرچه روند تغییرات صفات مورد بررسی، بسته به نوع رقم، بخش گیاهی مورد بررسی و زمان نمونه ­برداری متفاوت بود، اما در حالت کلی تنش شوری موجب کاهشK+/Na+، افزایش MDA  و همچنین افزایش فعالیت آنزیم­های دفاعی آنتی­ اکسیدانی در اندام هوایی و ریشه ارقام مورد بررسی نسبت به شرایط کنترل (زمان صفر) گردید. نتایج مقایسات گروهی ضمن تایید کارآرایی و استیلای سیستم دفاعی آنتی­ اکسیدانی رقم متحمل سارک ۶ در مقایسه با رقم حساس چاینز اسپرینگ، بر بهره ­مندی از بیومارکرهای K+/Na+،SOD  وCAT جهت غربالگری گندم زراعی تاکید کرد.  

Catalase, Peroxidase, Polyphenol oxidase, Potassium, Sodium, Superoxide dismutase, پتاسیم, پراکسیداز, پلی فنل اکسیداز, سدیم, سوپر اکسید دیسموتاز, کاتالاز