حسین مظلومی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
همت اله پیردشتی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
احمد احمدپور - Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research Center
سید جابر حسینی - Tarbiat Modares University

به منظور بررسی تعداد ۴۹ لاین پیشرفته گندم آزمایشی به صورت طرح بلوک­ های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی واقع در قراخیل شهرستان قائمشهر اجرا شد. در این پژوهش صفاتی نظیر تعداد پنجه، ارتفاع بوته، طول برگ، عرض برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک برگ پرچم، ساقه و سنبله، قطر ساقه و SPAD ، وزن هزار دانه و عملکرد دانه مورد ارزیابی و اندازه ­گیری قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس مشاهده شد که اختلاف بسیار معنی­ داری (در سطح یک درصد) بین ژنوتیپ­ های مختلف گندم بر اساس تمامی صفات مورد مطالعه وجود دارد. تجزیه خوشه ­ای ژنوتیپ ­های مورد مطالعه را به سه گروه مجزا از هم تفکیک نمود. نتایج مقایسه میانگین بین گروه ­های حاصل از کلاستر نشان داد که گروه سوم دارای بالاترین میزان صفات مطلوب از نظر خصوصیات فتوسنتزی شامل طول (۰۷/۳۰ سانتی­متر)، عرض (۵۴/۱ سانتی­متر)، سطح برگ (۲۲/۳۵ سانتی­متر مربع) و SPAD (۳۳/۴۶)، میزان وزن تر (۰۶/۳ گرم) و خشک سنبله (۰۷/۱ گرم)، وزن تر (۲۹/۱ گرم) و خشک برگ پرچم (۴۲/۰ گرم)، وزن تر (۶۳/۹ گرم) و خشک ساقه (۲۸/۳ گرم)، قطر ساقه (۰۲/۵ میلی­متر) و همچنین وزن هزار دانه (۵۱/۴۸ گرم) می­ باشد. همچنین نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که در ژنوتیپ­ های موجود در گروه سوم ارتباط قوی ­تری از نظر صفات وزن تر برگ پرچم و SPAD با صفت عملکرد دانه وجود دارد. از این رو می­ توان از ژنوتیپ­ های گروه سوم (نه لاین پیشرفته) برای برنامه­ های به ­نژادی آینده استفاده نمود.

Genotype, Yield, Sensitivity Analysis, Cluster Analysis, Wheat, آنالیز حساسیت, برگ, تجزیه خوشه ای, ژنوتیپ, ساقه