اکبر عبدالهی حصار - University of mohaghegh ardabili
امید سفالیان - University of mohaghegh ardabili
بهرام علیزاده - Seed and Plant Improvement Department
علی اصغری - University of mohaghegh ardabili
حسن زالی - Seed and Plant Improvement Department

   به­منظور بررسی تنوع ژنتیکی، روابط بین صفات و انتخاب ژنوتیپ­ های برتر با استفاده از شاخص SIIG، آزمایشی در اراضی کشاورزی شهر تیکمه­داش از توابع استان آذربایجان­شرقی در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ انجام شد. در این آزمایش ۲۲ ژنوتیپ کلزای پاییزه در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی برای مطالعه تعدادی از صفات زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ژنوتیپ­ های L۹۶۳، Okapi و Licord دارای میانگین عملکرد دانه بیشتر بودند. همچنین ژنوتیپ­ های یاد شده از نظر صفات تعداد غلاف در بوته، عملکرد تک­بوته و عملکرد دارای ضریب تنوع فنوتیپی بالا بودند که نشان­ دهنده تاثیر محیط بر صفات مذکور است. ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی نشان داد که ژنوتیپ­ ها از نظر صفاتی مانند تعداد غلاف در بوته، عملکرد تک­بوته و عملکرد دارای تنوع ژنتیکی بالایی هستند. وراثت­پذیری عمومی برای صفات روز تا گل­دهی، تعداد غلاف در ساقه اصلی و عملکرد بالا و برای صفات تعداد روز تا غلاف ­دهی، تعداد روز تا رسیدگی و ارتفاع بوته  پایین بود. در تجزیه به عامل­ ها به روش مولفه­ های اصلی، پنج عامل در مجموع ۶۹/۶۵% از کل تغییرات را توجیه نمودند. بر اساس شاخص SIIG، ژنوتیپ ­های SW۱۰۱، L۸۳، HW۱۰۱ و L۹۶۳ با مقدار SIIG بیشتر (به­ترتیب ۷۱۰/۰، ۶۷۲/۰، ۶۵۳/۰ و ۶۵۳/۰) جزء ژنوتیپ­ های برتر بودند. از طرفی ژنوتیپ های Zarfam، Talayeh، L۹۵۷ و SLM۰۴۶ با مقدار SIIG کمتر (به ­ترتیب ۱۸۵/۰، ۲۴۳/۰، ۲۷۱/۰ و ۲۷۲/۰) جزء ژنوتیپ ­های ضعیف از نظر اکثریت صفات مورد مطالعه بودند. ژنوتیپ­ های SW۱۰۱، L۱۴، Nafis، Okapi و L۹۶۳ با داشتن مقدار SIIG بالا و هم­چنین عملکرد بالاتر از متوسط کل، جزء ژنوتیپ ­های برتر از نظر عملکرد دانه و سایرصفات مورد مطالعه بودند.

Rapeseed, Genetic Diversity, Heritability, Factor Analysis, SIIG Index, کلزا, تنوع ژنتیکی, وراثت پذیری, تجزیه به عامل ها, شاخص SIIG