ارزیابی اکوتیپ های گاودانه از نظر تحمل به خشکی در شرایط آب و هوایی رفسنجان

در پژوهش حاضر، ۱۶ اکوتیپ گاودانه (Vicia ervilia L.)، در سه محیط بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید خشکی (به ­ترتیب آبیاری پس از ۶۰، ۹۰ و ۱۲۰ میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر) از نظر برخی صفات مورفو- فیزیولوژیک مرتبط با تحمل به خشکی مورد مقایسه قرار گرفتند. این سه آزمایش در مزرعه پژوهشی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۴ تکرار آزمایش انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات نشان داد که اکوتیپ های مورد بررسی از نظر همه صفات مورد مطالعه به ­جز وزن هزاردانه اختلاف معنی داری (۰۱/۰>p) داشتند و بنابراین از نظر بیشتر صفات تنوع بالایی را داشتند. بر اثر تنش ملایم و تنش شدید خشکی صفات ارتفاع ساقه، طول ریشه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن خشک اندام هوایی و عملکرد دانه به ­طور معنی داری کاهش یافتند. به ­طور میانگین اکوتیپ بایقوت با تولید ۳۴۵/۸۲ گرم در مترمربع زیست­ توده و ۰۳۸/۳۵ گرم در مترمربع عملکرد دانه، بیشترین مقادیر را بین سایر اکوتیپ ها داشت. نتایج مقایسه میانگین اکوتیپ های مورد مقایسه نشان داد که در شرایط تنش و بدون تنش خشکی بیشترین ثبات در تولید عملکرد دانه به ترتیب در اکوتیپ های بایقوت و سقزچی و بیشترین ثبات در تولید اندام هوایی به­ ترتیب در اکوتیپ های قره آغاج و بایقوت مشاهده شد. به ­طور کلی اکوتیپ هایی که کمتر تحت تاثیر تنش خشکی از نظر صفات مورد بررسی قرار گرفتند می توانند به­ عنوان اکوتیپ های متحمل به خشکی در برنامه های به­ نژادی آینده مورد استفاده قرار گیرند.  

Keywords:

Bitter Vetch , Drought Stress , Grain Yield , Resistance , گاودانه , تنش خشکی , مقاومت , عملکرد دانه