حمیدرضا قربانی - Crop and Horticultural Science Research Department, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sari, Iran
حبیب اله سمیع زاده لاهیجی - Faculty Member of Agricultural Sciences, University of Guilan
بابک ربیعی - Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan
مهرزاد اله قلی پور - Rice Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Rasht, Iran

     به منظور تعیین ارتباط بین عملکرد دانه و اجزاء آن و شناسایی صفات دارای بیشترین اثر بر عملکرد، بیست جمعیت F۱ به همراه والد (پنج لاین و چهار تستر) در سال ۱۳۸۷ در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور کشت شد. تجزیه واریانس داده ­ها نشان داد که ژنوتیپ­های مورد مطالعه از نظر صفات بررسی شده دارای اختلاف معنی­داری بودند. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که صفات تعداد دانه پر در خوشه (۶۸/۰) و درصد باروری خوشه (۶۸/۰) همبستگی مثبت و معنی­ داری با عملکرد دانه داشتند. تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات تعداد دانه پر در خوشه، تعداد روز تا خوشه ­دهی کامل، درصد باروری خوشه و تعداد دانه در خوشه، مجموعا ۵/۸۷ درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که تعداد روز تا خوشه دهی کامل (۸۳/۰) بیشترین اثر مستقیم فنوتیپی و تعداد دانه در خوشه (۷۰۳/۰) نیز بیشترین اثر مستقیم ژنتیکی را بر عملکرد دانه داشتند. پیشنهاد می­شود برای گزینش ژنتیکی ژنوتیپ های با عملکرد دانه بیشتر، گزینش های غیرمستقیم ابتدا برای تعداد دانه در خوشه و سپس برای تعداد روز تا خوشه ­دهی کامل و تعداد دانه پر در خوشه انجام گیرد. همچنین با توجه به وجود خصوصیات مناسب در لاین IR۷۶۶۸۷-۲۲-۱-۳-۲-۵ یعنی تعداد بالای دانه در خوشه، تعداد بالای دانه پر در خوشه، درصد باروری بالا، تعداد روز تا خوشه­ دهی کامل و همچنین عملکرد بالا نسبت به دیگر ارقام و تلاقی ­ها، آزمایشات عملکرد و سازگاری در سال­ها و مکان­های مختلف روی این لاین توصیه می­ شود.

Correlation, Path Coefficients, Selection, Stepwise regression, Yield component, اجزای عملکرد, رگرسیون گام به گام, ضرایب علیت, گزینش, همبستگی