مهدی فیضی - Department of Plant Breeding and Biotechnology, University of Zabol, Zabol, Iran
محمود سلوکی - Department of Plant Breeding and Biotechnology, University of Zabol, Zabol, Iran
بهزاد صادق زاده - Dryland Agricultural Research Institute (DARI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran
براتعلی فاخری - Department of Plant Breeding and Biotechnology, University of Zabol, Zabol, Iran
ابوالقاسم محمدی - Department of Plant Breeding and Biotechnology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran

با توجه به اطلاعات محدود در ارتباط با نواحی کروموزومی مرتبط با تجمع عنصر روی در بذر جو تحقیقی برای مکان یابی QTL های کنترل­ کننده غلظت و محتوای روی (Zn) روی ۱۲۱ ژنوتیپ جو مشتمل بر ارقام محلی، اصلاح شده و لاین های بومی جو دریافتی از بانک ژن تحت شرایط مزرعه ای انجام گردید. آزمایش در قالب طرح لاتیس مربع با ۲ تکرار در سال­های زراعی ۹۵-۱۳۹۴ و ۹۶-۱۳۹۵ در موسسه تحقیقات دیم کشور (ایستگاه مراغه) اجرا شد. جهت ارزیابی ساختار جمعیت و تجزیه ارتباط، از تعداد ۱۴۹ مارکر ریزماهواره استفاده گردید. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، بین ژنوتیپ ها برای صفات غلظت و محتوی روی در بذر اختلاف آماری معنی دار وجود داشت. ضمنا دامنه تغییرات این صفات بسیار زیاد بود که نشانگر وجود تنوع ژنتیکی بسیار خوب بین ژنوتیپ ها می باشد. در ارتباط با صفت غلظت عنصر روی در بذر جو، ۵ عدد QTL روی کروموزوم­های H۲، H۳، H۴ و H۵ شناسایی شدند که در مجموع ۸۱ درصد از واریانس فنوتیپی غلظت روی در بذر را تبیین کردند. در بین این نشانگرها، نشانگر ریزماهواره BMAG۰۷۲۰ بیشترین میزان (۲۵%) ضریب تبیین واریانس فنوتیپی صفت غلظت روی و همچنین ۲۳ درصد از تغییرات فنوتیپی صفت محتوای روی در بذر را تبیین می کرد. پنج نشانگر ریزماهواره بر روی کروموزم های ۲، ۳ و ۴ با صفت محتوای روی در بذر ارتباط معنی­ دار نشان دادند. بطور خلاصه می توان گفت که شناساییQTL­های بزرگ اثر برای صفات غلظت و محتوای روی در بذر جو، سودمندی استفاده از نشانگرهای مولکولی در نقشه­ یابی ژنی برای این قبیل صفات را نشان می­دهد که از این پتانسیل می­توان برای انتخاب به کمک نشانگر (MAS) در آینده ­ای نزدیک در برنامه ­های اصلاح برای بهبود ارزش تغذیه ای جو استفاده کرد.

Barley Genotypes, Molecular Markers, QTL Regions, Zinc Uptake and Accumulation Efficiency, ژنوتیپ های جو, کارایی جذب, مکان های ژنی صفات کمی (QTL), نشانگرهای مولکولی