محمد پرند
احد یامچی
حسن سلطانلو
خلیل زینلی نژاد

     یکی از صفات مهم در اصلاح کیفیت گندم ارزش نانوایی آن است. در این آزمایش تنوع آللی ژن های رمزکننده گلوتنین با وزن مولکولی پایین (LMW-GS) در پانزده رقم گندم با کیفیت های نانوایی خوب، متوسط و بد با استفاده از نشانگرهای SRAP مورد ارزیابی قرار گرفت و همچنین صفات مورفولوژیک از قبیل عملکرد، وزن صد دانه، تعداد سنبله در کرت، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته و طول سنبله نیز در کنار نتایج حاصل از نشانگر SRAP مورد ارزیابی قرار گرفتند تا رابطه احتمالی بین نتایج درخت فیلوژنی داده های مولکولی و مورفولوژیکی بررسی شود. در این آزمایش بر اساس نواحی تکراری گلوتامین دو نشانگر SRAP طراحی شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات مورفولوژیک نشان داد که رقم­ها از نظر کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد دارای تفاوت معنی دار بودند. همچنین محاسبه ضرایب همبستگی صفات مورد بررسی حاکی از آن بود که بالاترین ضریب همبستگی متعلق به رابطه بین عملکرد و تعداد سنبله در کرت است. گروه بندی ارقام گندم به روش WARD و خط برش با استفاده از روش CCC پلات، ارقام را در سه گروه متمایز دسته ­بندی کرد. در مورد نشانگر SRAP۱ محدوده تکثیر باندها بین ۲۰۰ تا ۳۰۰۰ جفت باز و در مورد نشانگر SRAP۲ محدوده تکثیر باندها بین ۹۰ تا ۲۵۰۰ جفت باز بود. در مجموع ۱۹ باند بین ۱۵ ژنوتیپ تکثیر شد که ۸ باند چندشکل بودند و درصد چندشکلی ۱/۴۲ درصد بدست آمد. محتوای اطلاعات چند شکلی (PIC) برای نشانگر SRAP۱ برابر با ۱۱/۰ و برای نشانگر SRAP۲ برابر با ۳۹/۰ بود. با استفاده از روش تجزیه خوشه ای مبتنی بر داده های مولکولی و بر اساس ضریب جاکارد و روش UPGMA ژنوتیپ ها در چهار دسته گروه بندی شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که نشانگر SRAP تا حدودی توانسته است ارقام مورد بررسی را از نظر صفت کیفیت نانوایی گروه­ بندی کند و نتایج حاصل از این گروه بندی می­ تواند با نتایج حاصل از داده­ های موروفولوژیک مورد مقایسه قرار بگیرد.  

Wheat Bread, Quality Bakery, Morphological traits and SRAP marker, گندم نان, کیفیت نانوایی, صفات مورفولوژیک و نشانگر SRAP