رضا درویش زاده - Urmia University
علی سلیمانی قزلجه - Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran.
هادی علی پور - Urmia University
آسا ابراهیمی - Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran.
محمدرضا بی همتا - Tehran University
فریبا مرسلی - Urmia University

به­ منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی لاین­ های آفتابگردان روغنی، غربال کردن شاخص­ های تحمل به خشکی و شناسایی لاین­ های متحمل به خشکی، ۱۰۰ لاین خالص آفتابگردان روغنی در قالب طرح لاتیس ساده تحت شرایط آبیاری نرمال و آبیاری محدود در شرایط مزرعه در سال زراعی ۹۶-۱۳۹۵ مورد آزمایش قرار گرفتند. بر مبنای عملکرد دانه در شرایط آبیاری نرمال (Yp) و آبیاری محدود (Ys)، شاخص­ های کمی تحمل به تنش خشکی از قبیل میانگین بهره ­وری (MP)، میانگین هندسی بهره ­وری (GMP)، شاخص تحمل (TOL)، شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل تنش (STI) و میانگین هارمونیک (HM) محاسبه شدند. در مجموع دو محیط، لاین شماره ۸ با میانگین عملکرد دانه در بوته ۲۵/۸۱ گرم و لاین شماره ۶۶ با میانگین عملکرد دانه در بوته ۴۳/۵ گرم به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد را به خود اختصاص دادند. تحلیل همبستگی بین عملکرد دانه در شرایط آبیاری نرمال و آبیاری محدود و شاخص­ های تحمل به خشکی نشان داد که MP، GMP،  STIو HM مناسب ­ترین شاخص­ ها برای غربال کردن لاین­ های آفتابگردان می­ باشند. در شرایط آبیاری معمولی و محدود بیشترین مقدار MP، GMP، STI و HM متعلق به لاین شماره ۸ بود. با توجه به این چهار شاخص و عملکرد بالا در دو محیط آبیاری نرمال و آبیاری محدود، لاین ۸ به ­عنوان بهترین لاین تشخیص داده شد که می تواند به ­عنوان لاین والدینی در تلاقی ها برای تولید ارقام هیبرید و یا تولید جمعیت های در حال تفرق مورد استفاده قرار گیرد.  

Multivariate analysis, Sunflower, Tolerance index, Water deficit, Yield, آفتابگردان, تجزیه های چند متغیره, تنش کمبود آب, شاخص تحمل, عملکرد