محبوبه تندرو - Yasouj University
اسد معصومی اصل - Yasouj University
مسعود دهداری - Yasouj University
حمیدرضا خادم حمزه - Crop and Horticultural Science Research Department, Fars Agriculture and Natural Resources Research and education Center

در میان گیاهان زراعی، غلات از اهمیت ویژه­ای برخوردار بوده و تریتیکاله، موفق ترین غله ساخت بشر است. در این تحقیق، اثر تنش کم آبی در نوزده ژنوتیپ تریتیکاله (X Triticosecale wittmack) و دو رقم گندم ((Triticum aestivum به نام های شیراز (حساس به تنش کم آبی) و کویر (متحمل به تنش کم آبی) مورد آزمایش قرار گرفتند. در این راستا، دو آزمایش مزرعه ای مستقل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. برای آزمایش اول، آبیاری مطلوب و برای آزمایش دوم، آبیاری محدود با قطع آبیاری در مرحله گلدهی اعمال گردید. صفات رشدی و عملکردی شامل ارتفاع گیاه، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد پنجه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد زیستی و عملکرد دانه اندازه گیری شدند. همچنین صفات محتوای آب نسبی برگ و میزان آب از دست رفته بافت و میزان کلروفیل کل نیز به­عنوان صفات فیزیولوژیک ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که اگرچه تنش کم­ آبی باعث کاهش عملکرد دانه ژنوتیپ­های مختلف نسبت به شرایط بدون تنش شد، ولی بعضی از ژنوتیپ­ ها تنش کم آبی را تحمل کرده و عملکرد بالایی داشتند. ژنوتیپ ELTCC۱ در صفات وزن هزار دانه و تعداد سنبلچه در سنبله در شرایط آبیاری عادی و عملکرد زیستی، عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله و ارتفاع ساقه در شرایط تنش برتر بود. به طورکلی، می توان  ELTCC۱ و ELTCC۱۵ را به­عنوان ژنوتیپ ­های مطلوب معرفی کرد که بر اساس شاخص های تحمل و حساسیت به تنش و همچنین عملکرد در شرایط تنش و آبیاری عادی متحمل­تر از بقیه ژنوتیپ ­ها بودند.

Chlorophyll content, Abiotic stress, Grain yield, Relative water content, Genotype, تنش غیرزیستی, محتوای آب نسبی, میزان کلروفیل, عملکرد دانه, ژنوتیپ