ویدا قطبی - Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
فرهاد عزیزی - Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
محمد جواد زمانی - Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
افشین روزبهانی - Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Arak

تشخیص گروه های هتروتیک بین جمعیت های در حال اصلاح، اطلاعات بنیادی برای کنترل آگاهانه هتروزیس فراهم می کند. هیبریدهای آزاد در یونجه می توانند از طریق انتخاب والدین و  تلاقی لاین های جزئی بدست آمده از دو تا سه نسل خودباروری آنها به منظور دستیابی به هتروزیس تولید شوند. به منظور مطالعه ترکیب پذیری و هتروزیس برای صفات عملکرد کل ماده خشک علوفه، ارتفاع و سرعت رشد مجدد، اینبرد های جزئی انتخاب شده از نسل دوم خودباروری هشت اکوتیپ یونجه در قالب یک طرح تلاقی نیمه دی آلل مورد ارزیابی قرار گرفتند. بذور ۲۸ دورگ نسل F۱ به همراه والدین در دو مکان کرج و اراک کشت و به مدت دو سال (۱۳۹۴-۱۳۹۳) ارزیابی شدند . از روش گرافیکی GGE biplot برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل استفاده گردید. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی و خصوصی و برهم کنش آنها با محیط در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید. روش گرافیکی GGE biplot نشان داد که والد نیک شهری دارای بیشترین ترکیب پذیری عمومی مثبت و والد کوزره و رهنانی دارای بیشترین مقدار ترکیب پذیری عمومی منفی برای تمامی صفات بودند. ترکیب پذیری خصوصی ناشی از دو والد خاص، نیک شهری با قهاوند و نیک شهری با سیلوانا برای تمامی صفات بیشترین مقدار را داشت. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که در بین والدین مورد بررسی هتروزیس کافی برای تولید و معرفی ارقام دورگ وجود دارد، بنابراین امکان استفاده از خودباروری و تلاقی بین اینبرد های جزئی منتخب (S۲) برای به‎دست آوردن هتروزیس بیشتر، از طریق تلاقی بهترین سینگل کراس ها و تولید هیبرید های دوبل با تولید هیبرید های آزاد وجود دارد.

Alfalfa, Biplot, Half-Diallel, General combining ability, Specific combinig ability, Selfing, بای پلات, ترکیب پذیری عمومی, ترکیب پذیری خصوصی, خودباروری, دی آلل, یونجه