محمد پرند
احد یامچی
حسن سلطانلو
خلیل زینلی نژاد

    تعداد ۱۵ رقم گندم نان با کیفیت نانوایی خوب، متوسط و ضعیف به منظور بررسی تنوع آللی زیر واحدهای گلوتنین با وزن مولکولی پایین (LMW-GS) با استفاده از چهار جفت آغازگر انتخاب شدند. آغازگرها با در نظر گرفتن ساختار زیر واحدهای گلوتنین با وزن مولکولی پایین و از دو سوی توالی ­های تکراری و حفاظت شده در این بخش طراحی و سنتز شدند تا بتوان افزایش یا کاهش طول واحدهای تکراری و نقش آنها را در صفت کیفیت نانوایی مورد بررسی قرار داد. در مورد تمامی آغازگرها الگوی باندی برای واحدهای قابل تکثیر مورد نظر به صورت صفر (عدم وجود نوار) و یک (وجود نوار) امتیازدهی شدند. آغازگر ۱۵ /۲A توانست ارقام دز، فلات و شیرودی را به­ عنوان ارقامی با کیفیت نانوایی ضعیف از دیگر ژنوتیپ­ ها تفکیک کند. آغازگر ۱۵ /۷A ارقام سیروان و گلستان، آغازگر ۲۲ /۷D رقم نیک­نژاد و آغازگر ۲۵ /۵B ارقام سیروان و مروارید را از نظر کیفیت نانوایی از دیگر ارقام متمایز کرد. همچنین با استفاده از نرم افزار PopGene ۱.۳۱ متوسط تعداد آلل مشاهده شده ومتوسط تعداد آلل های موثر بترتیب ۲ و ۲۳/۱ و شاخص تنوع ژنی نئی برابر با ۱۸/۰و شاخص اطلاعات شانون برابر با ۳۲/۰ محاسبه گردید. برای تعیین قدرت تمایز هر نشانگر، میزان اطلاعات چند شکلی (PIC) برای هر آغازگر محاسبه شد که نشان داد که در بین آغازگرهای طراحی شده آغازگر ۱۵ /۲A از بالاترین قدرت تمایز بین ژنویپ های مورد بررسی را دارا بود. آنالیز نتایج ژل های پلی آکریل آمید با استفاده از نرم ­افزار NTSYS-pc ۲.۲  و گروهبندی با استفاده از روش تجزیه خوشه ای بر اساس ضریب جاکارد و روش UPGMA نتایج ماتریس تشابه را تایید و ارقام را در پنج گروه قرار داد بطوریکه تا حدودی توانست ارقام مورد ارزیابی را از نظر صفت کیفیت نانوایی از یکدیگر تفکیک کند. پژوهش حاضر نشان داد که طول ناحیه تکراری در ساختار LMW-GSها در کنار فاکتورهایی نظیر تعداد اسید آمینه های سیستئین موجود در این پروتئین ها، عدد کیفی فارینوگراف و سایر شاخص­ های رئولوژیکی می­تواند دیدگاهی کلی را در مورد صفت کیفیت نانوایی فراهم کند.  

Wheat Bread, Quality Bakery, Specific primer and Glutenin, گندم, کیفیت نانوایی, آغازگر اختصاصی و گلوتنین