سعید باقری کیا - Department of plant breeding & biotechnology, Faculty of plant production, Agricultural Sciences & Natural Resources University of Gorgon
محمدهادی پهلوانی - Department of plant breeding & biotechnology, Faculty of plant production, Agricultural Sciences & Natural Resources University of Gorgon
احد یامچی - Department of plant breeding & biotechnology, Faculty of plant production, Agricultural Sciences & Natural Resources University of Gorgon
خلیل زینلی نژاد - Department of plant breeding & biotechnology, Faculty of plant production, Agricultural Sciences & Natural Resources University of Gorgon
علی مصطفایی - Medical Biology Research Center, Kermanshah University of Medical Sciences

تنش کم آبی از مهم ترین عوامل محدودکننده تولید گندم در مناطق خشک و نیمه خشک جهان از جمله ایران محسوب می شود. در شرایط تنش کم آبی فتوسنتز محدود شده و انتقال مجدد آسیمیلات های ذخیره شده در ساقه برای پر شدن دانه ها اهمیت بیشتری می یابد. به­ منظور آنالیز مولکولی انتقال مجدد فروکتان در ساقه گندم (پنالتیمیت) تحت تنش کم آبی انتهایی، لاین موتانت T-۶۵-۷-۱ (نسل هفتم و حاصل از پرتوتابی گاما) به همراه رقم تیپ وحشی آن (رقم طبسی) از نظر بیان نسبی ژن های درگیر در بیوسنتز و هیدرولیز فروکتان و انتقال ساکارز مورد مطالعه قرار گرفتند. اعمال کم آبی (۴۰-۳۰ درصد ظرفیت زراعی مزرعه) در مرحله ظهور کامل سنبله (زادوکس ۶۰) آغاز شد و نمونه برداری ها در ۲ مرحله (۷ و ۲۱ روز پس از گرده افشانی) انجام شد. در لاین موتانت T-۶۵-۷-۱ افزایش قابل توجهی در سطوح بیان ژن های درگیر در بیوسنتز فروکتان (۱-SST و ۶-SFT)، هیدرولیز فروکتان (۶-FEH) و همچنین انتقال ساکارز (SUT۱ و SUT۲) نسبت به تیپ وحشی (رقم طبسی) مشاهده شد. همین امر علت انتقال مجدد بیشتر موتانت T-۶۵-۷-۱ در مقایسه با تیپ وحشی می باشد. در موتانت T-۶۵-۷-۱ در اوایل دوره پر شدن دانه ها ۱-SST و ۶-SFT فروکتان بیشتری در ساقه ذخیره می کنند. همچنین طی مرحله سریع پر شدن دانه ها، ۶-FEH ساکارز بیشتری تولید می کند و در نهایت SUT۱ و SUT۲ ساکارز بیشتری از ساقه به دانه منتقل می­ نمایند. در برنامه های اصلاحی گندم، ژن های ۱-SST، ۶-SFT، ۶-FEH، SUT۱ و SUT۲ می توانند به­عنوان معیاری برای گزینش ژنوتیپ هایی با محتوای فروکتان بالاتر و انتقال مجدد بیشتر مورد استفاده قرار گیرند.    

Drought, Mutant, Remobilization, Sucrose, خشکی, موتانت, انتقال مجدد, ساکارز