جبار جعفربای - Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education
مارال اعتصامی - Gonbad Kavous University
سمانه جهانی فر - Islamic Azad University of Arak
محمد حسین ارزانش - Research Center for Agricultural Research and Education, Golestan Agricultural and Natural Resources Research Center

استان گلستان یکی از قطب­ های مهم تولید گندم نان در کشور می­ باشد. آزوسپیریلوم برازیلنس جزء ازتوباکتر­های حل­کننده فسفات و از میکرو ارگانیسم­های تثبیت کننده نیتروژن مولکولی است که در همیاری با ریشه غلات و گرامینه­های دیگر رشد و نمو آنها را تقویت می ­کند. لذا به ­منظور بررسی اثرات باکتری فوق بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم در منطقه گنبد آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در دو شرایط دیم و آبی با سه تکرار به اجرا درآمد. تیمار­ها شامل دو رقم گندم (مروارید و گنبد) و پنج سطح تلقیح باکتری (شامل بدون باکتری (شاهد)، باکتری اول ازتوباکتر و باکتری دوم آزوسپیریلوم و باکتری سوم حل­کننده فسفات و تیمار چهارم مخلوطی از این سه باکتری) می­ باشد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل رقم و باکتری در مورد صفات تعداد برگ، وزن خشک برگ، طول سنبله، وزن دانه و عملکرد دانه در شرایط آبی و طول ریشک و وزن دانه در شرایط دیم معنی ­دار شد. رقم گنبد توانست در هر دو شرایط عملکرد دانه بهتری داشته باشد. رقم گنبد با تیمار تلفیق سه باکتری در کشت آبی با میانگین ۳۶/۲۳۵۸ کیلو­گرم در هکتار بیش­ترین عملکرد دانه را نشان داد. 

Bacteria, Rainfed Cultivation, Yield, Wheat, باکتری , عملکرد, کشت دیم, گندم