لیلی هنرمند - University of Mohaghegh Ardabili
ناصر زارع - University of Mohaghegh Ardabili
رسول اصغری زکریا - University of Mohaghegh Ardabili
پریسا شیخ زاده مصدق - University of Mohaghegh Ardabili
علی اصغر عسکری - University of Mohaghegh Ardabili

امواج فراصوت دارای کابردهای متعددی در صنعت، پزشکی و فناوری زیستی است. امواج فراصوت کم انرژی، نفوذ پذیری غشای سلولی را افزایش داده و منجر به اثرات بیولوژیکی متعددی در سلول های گیاهی می شود. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر تیمار امواج فراصوت بر زنده­مانی و رشد ریزنمونه­های نوک ساقه گیاه اسپرس انجام گرفت. برای این منظور، ریز نمونه­های نوک ساقه تحت تاثیر تیمار امواج فراصوت (فرکانس ۳۷ کیلوهرتز) با زمان های صفر (شاهد)، ۲۰، ۳۰، ۴۰، ۵۰، ۶۰، ۹۰، ۱۸۰،۱۲۰، ۲۴۰ و ۳۰۰ ثانیه در حمام اولتراسونیک قرار گرفته و سپس روی محیط کشت MS حاوی ۱/۰ میلی­گرم در لیتر IBA و ۳ میلی­گرم در لیتر BAP کشت گردیدند. نتایج نشان داد که درصد ساقه دهی ریزنمونه ها به طور معنی داری در اثر تیمار امواج فراصوت کاهش یافته ولی درصد ساقه های چندگانه، تعداد ساقه در هر ریزنمونه و درصد کالوس زایی به طور معنی داری افزایش یافته است. تیمار شاهد (بدون امواج فراصوت) بیشترین درصد ساقه­دهی به همراه پایین­ترین میزان کالوس­زایی و شیشه­ای شدن را نشان داد. بیشترین درصد کالوس­زایی (۹۸/۶۰% و ۱۱/۶۱%) در دوره­های زمانی بالاتر (۱۸۰ و ۲۴۰ ثانیه) امواج فراصوت مشاهده گردید. بیشترین درصد ساقه­های چندگانه، تعداد ساقه در هر ریز نمونه و درصد ریز نمونه­های شیشه­ای شده در تیمار ۳۰ ثانیه امواج فراصوت بدست آمد. افزایش دوره­های زمانی تیمار با امواج فراصوت باعث کاهش میزان زنده­مانی سلول ها و بافت های گیاهی و در نتیجه کاهش ساقه­دهی ریزنمونه­ها گردید.

In vitro culture, Regeneration, Sainfoin, Ultrasound, اسپرس, امواج فراصوت, باززایی, کشت درون شیشه ای