رحمت منتظری
مجید مرادخانی
مرتضی سام دلیری
سید امیر عباس موسوی

به منظور بررسی رابطه بین خصوصیات مورفولوژیکی و انتخاب معیار مناسب برای بهبود عملکرد این پژوهش روی ۹ لاین اصلاح شده جدید و یک رقم برنج (شاهد) اصلاح شده کشت غالب منطقه (رقم شیرودی) در سال زراعی ۱۳۸۹ در ایستگاه تحقیقات برنج چپرسر تنکابن در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که در بین ژنوتیپ­های برنج مورد مطالعه برای تمامی صفات اختلاف معنی­داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. عملکرد رقم شیرودی و لاین­های شماره ۱ و ۲ نسبت به بقیه بیشترین عملکرد دانه را تولید نمودند. عملکرد دانه با صفات تعداد پنجهبارور در بوته و وزن صددانه همبستگی مثبت و معنی­دار به ترتیب ۶۶/۰ و ۷۱/۰ بود. همچنین عملکرد دانه با صفات ارتفاع بوته در ۴۵ روز بعد از نشا، تعداد پنجه­کل، تعداد پنجه­بارور و غیربارور در بوته، طول برگ پرچم و عرض برگ پرچم، سطح برگ پرچم، طول دانه، عرض دانه، و تعداد دانه در خوشه همبستگی مثبت غیرمعنی­دار داشت و با صفات ارتفاع بوته در مرحله رسیدگی، نسبت طول به عرض برگ پرچم، نسبت طول به عرض دانه، طول خوشه و فاصله آخرین میان­گره همبستگی منفی غیرمعنی­دار داشت. نتایج تجزیه رگرسیون گام­به­گام نشان داد که صفت­های وزن صددانه و تعداد پنجهبارور در بوته بیشترین تاثیر را در افزایش عملکرد دانه داشتند. نتیجه تجزیه علیت معلوم کرد که وزن صددانه می­تواند جایگزین عملکرد دانه در گزینش برای افزایش عملکرد دانه شود.

Genotype, Improve rice yield, Regression analysis, Path analysis, Correlation, ژنوتیپ, بهبود عملکرد برنج, تجزیه رگرسیون, تجزیه علیت, همبستگی صفات