ارزیابی تحمل به تنش خشکی هیبریدهای ذرت دانه ای

     اصلاح و بهبود تحمل ذرت به تنش­های محیطی از جمله مهم­ترین اهداف اصلاح ذرتاست و تنش خشکی یکی از مهم­ترین عوامل محدود­کننده در تولید پایدار ذرت به شمارمی­رود. به همین منظور شاخص­های تحمل به خشکی تعداد ۳۸ هیبرید ذرت دانه­ای، تحت شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی در مرحله پرشدن دانه در دو آزمایش جدا در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی مغان مورد مقایسه قرار گرفتند. در ارزیابی تحمل و حساسیت هیبرید­های مورد مطالعه به تنش خشکی از شاخص­های SSI (شاخص حساسیت به تنش)، TOL (شاخص تحمل)، MP (میانگین حسابی محصول­دهی)، HAR (میانگین هارمونیک محصول­دهی)، GMP (میانگین هندسی محصول­دهی) و  STI (شاخص تحمل به تنش) استفاده شد. هیبرید­های K۷۴/۲-۲-۱-۳-۱-۱-۱ -۱ × K۳۶۵۳/۲ و SC۷۰۴ در هر دو شرایط آبیاری، عملکرد دانه بالاتراز میانگین داشتند. این دو هیبرید با بالاترین مقدار STI، در نمودار بای پلات در ناحیه با پتانسیل تولید بالا و حساسیت به خشکی پایین قرار گرفتند. از طرف دیگر لاین پدری اکثر هیبریدهای متحمل به تنش خشکی، لاین K۳۶۵۳/۲ بود، بنابراین توصیه می­شود در برنامه­های به­نژادی ذرت در استخراج ارقام متحمل به تنش خشکی از این لاین بیشتر استفاده شود. همچنین نتایج نشان داد، هرچند شاخص­های MP،GMP و STI نسبت به سایر شاخص ها در به گزینی هیبریدهای متحمل با عملکرد بالا موفق­تر بودند، اما با بکارگیری تجزیه بای پلات می­توان هیبریدهای متحمل به تنش خشکی را بهتر گزینش نمود.

Keywords:

Biplot , Drought Stress Tolerance Indices , Maize , بای پلات , ذرت , شاخص های مقاومت به خشکی