مریم طهماسب عالی
علی اصغری
امید سفالیان
حمیدرضا محمددوست چمن آباد
علی رسول زاده

این تحقیق به منظور ارزیابی تاثیر تنش اسمزی بر خصوصیات فیزیولوژیکی ارقام گندم به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکراردر سال ۱۳۹۲ در دانشگاه محقق اردبیلی اجرا گردید. ۲۰ رقم گندم در سه سطح تنش اسمزی (۰، ۶- و ۱۲- بار) مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش بر تمامی صفات مورد بررسی به جز کارتنوئید، کلروفیل b و عملکرد کوانتوم تاثیر معنی­دار داشت. مقایسات میانگین ها با روش دانکن در سطح احتمال یک درصد نشان داد که افزایش تنش اسمزی باعث افزایش میانگین صفاتی مانند قندمحلول، پرولین و کلروفیل a در اکثر ارقام گردید، اما میانگین صفاتی مانند فلورسانس اولیه، فلورسانس حداکثر، کارتنوئید و فلورسانس متغیر در بیشتر ارقام مانند تجن، گاسکوژن، میهن، رسول، گاسپارد و بک­کراس ­روشن ­زمستانه نسبت به سطح شاهد کاهش نشان داد. هم­چنین میانگین صفات عملکرد کوانتوم و کلروفیل b در تعداد زیادی از ارقام مانند آرتا، کویر و بک­کراس­ روشن ­زمستانه در سطح تنش اسمزی ۶- بار بیشترین مقدار را دارا بود. براساس نتایج حاصل از تجزیه­ خوشه­ای براساس صفات فیزیولوژیک در سطح شاهدو تنش اسمزی، ارقام زرین، اینیا، آرتا، مغان ۱، تجن و شیرودی انحراف از میانگین کل بالاتری برای اکثر صفات داشتند. در سطح تنش اسمزی ۶- بار ارقام ارگ، توس، میهن، مغان ۳، اروم، کویر، بک­کراس­روشن زمستانه و شیرودی و در سطح تنش اسمزی ۱۲- بار ارقام میهن، گاسکوژن، مغان ۲ و رسول در گروه ارقام متحمل به تنش اسمزی قرار گرفتند.

Chlorophyll fluorescence, Cluster analysis, Osmotic stress, Proline, Soluble sugar, پرولین, تجزیه خوشه ای, تنش اسمزی, فلورسانس کلروفیل, قند